268 269 (12)

Na przykład obracając prostą obciążenia wokół punktu spoczynkowego w taki sposób, żeby prąd J_mi_n =* 9 mA (prosta 3), otrzymamy: .I_max *= ■= 80 mA. /, = 00 mA. /« = 42 mA, /, = 24 mA, /_mi„ = 9 mA, u_łmj_n = 76 V, u.m., = 492 V. Otrzymamy wówczas:    R«_= 5870 O, P_= 3,8 W I h°

~ 3,74“/*.

Niezbędna wartość oporności polaryzacji katodowej R_k wyniesie:

lir

1350Q

59

43,75 • 10-*

Moc wydzielana na oporności Rk przy pełnej amplitudzie sygnału będzie równa:

p = jł_r = 0,04375* • 1350 = 2,6 W

Wartość tej mocy powinna być uwzględniona przy doborze typu opornika. Ponieważ trioda typu 6S4S jest lampą o żarzeniu bezpośrednim oporność R_a. włącza się między ujemnym biegunem źródła zasilania anodowego a środkiem uzwojenia żarzenia.

W celu niedopuszczenia do zmniejszenia wzmocnienia wskutek obecności oporności Rk. oporność tę bocznikuje się za pomocą kondensatora C*, którego pojemność może być obliczona na podstawie wzoru (7.65).

W przypadku gdy oporność czynna uzwojenia pierwotnego transformatora wyjściowego r, 500 R, wówczas niezbędna wartość napięcia źródła anodowego wyniesie:

E_a ■=    +U_l0 = 300 + 0.04375 • 500+59    380 V

Z podanego przykładu wynika, że trioda pracująca w klasie A daje małe zniekształcenia nieliniowe, powodowane głównie przeż drugą harmoniczną; dlatego też przy wykorzystaniu triod w układzie przeciwsobnym, w którym kompensują się harmoniczne parzyste, współczynnik zawartości harmonicznych bardzo maleje, co pozwala na jeszcze pełniejsze wykorzystanie mocy lampy.

6.2.3. Stopień na lampie ekranowanej

Dzięki szczególnemu kształtowi statycznych charakterystyk anodowych lamp ekranowanych (tetrod strumieniowych i pen-tod) moc, jaką może oddać taka lampa, ulega znacznym zmianom przy wzroście /?,_ i przy stałych pozostałych parametrach — najpierw wzrasta ona dość gwałtownie, a następnie prawie się nie zmienia (rys. 6-6, krzywa ilustrująca zmiany mocy P_).

Przy małych wartościach oporności obciążenia charakter zależności prądu anodowego lampy ekranowanej od napięcia na jej siatce sterującej jest zbliżony do paraboli. Dlatego też pentoda i tetroda strumieniowa przy małych wartościach dają zniekształcenia nieliniowe powodowane głównie przez drugą harmoniczną, podobnie jak trioda. Przy zwiększeniu oporności R, _ druga harmoniczna ulega zmniejszeniu i po przejściu przez wartość zerową, ulega ponownemu zwiększeniu, zmieniając fazę na przeciwną; trzecia harmoniczna wzrasta monotonicznie przy wzroście oporności R_p_ (rys. 6-6, krzywe ilustrujące zmiany h₂ i h₃).

Rys. 6-6. Zależność oddawanej mocy i współczynnika zawartości harmonicznych od wartości R_a dla pentody typu 6R9 przy V,_a = 250 V;

= 150 V; U,o = -3 V; U,_m *= 3 V

Brak drugiej harmonicznej w prądzie wyjściowym odpowiada takiemu rozmieszczeniu prostej obciążenia dla prądu zmiennego, przy którym długości odcinków a i b są jednakowe (rys. 4-10).

Ponieważ trzecia harmoniczna rośnie szybko przy wzroście oporności zatem najmniejsza wartość współczynnika zawartości harmonicznych wystąpi nie przy oporności R„ _ odpowiadającej brakowi drugiej harmonicznej,' lecz przy nieco mniejszej wartości tej oporności (rys. 6-6, krzywa ilustrująca zmiany h). Wartość przy której współczynnik zawartości harmonicznych jest najmniejszy, jest wartością optymalną dla konwencjonalnego stopnia wzmocnienia mocy na lampie ekranowanej, albowiem wtedy moc oddawana przez lampę i sprawność są bliskie wartościom maksymalnym.

Wartość R,.o_Pt w przypadku stopnia wzmocnienia mocy na lam-.pic ekranowanej pracującej w klasie A jest znacznie mniejsza od oporności wewnętrznej lampy i zwykle leży w granicach (0,07-r-■4-0,15) <v

Zaletą lampy ekranowanej stosowanej w stopniu wzmocnienia mocy znacznie większa jest wartość współczynnika wykorzystania napięcia anodowego, dochodząca przy oporności f?, _opl do wartości 0,85-4-0,9, podczas gdy w triodach wartość tego współczynnika dochodzi zaledwie do 0,4-ł*0,6. W rezultacie tego sprawność stopnia na lampie ekranowanej pracującej w klasie A dochodzi do 0,35-4-0,4. podczas gdy w stopniu na triodzie jest ona równa zaledwie 0,15-4-0,25.

Drugą zaletą lampy ekranowanej jest jej znacznie wyższa czułość, wyrażająca się w tym, że w celu. uzyskania żądanej wartości mocy wyjściowej potrzebne jest w lampie ekranowanej napięcie sygnału wejściowego 3-4-5-krotnie mniejsze niż w przypadku triody. Tłumaczy się to tym, że stosunek oporności obciążenia do oporności wewnętrznej lampy ekranowanej ma małą

269