26 (830)

non est una per aliąuam participatio-nem, sicut accidit de ente et bono.

Art. 6.

Sexto quaeritur

UTRUM BONUM CREATURAE SIT IN MODO, SPECIE ET ORDINE.

174. Parali: S.th, I, q. 5, a. 5; I-II, q. 85, a. 4.

ET VIDETUR QUOD NON.

Sicut Augustinus dicit [De natura boni, c. III].

1.    Quia bonum habet rationem finis, secundum Philosophum. Sed tota ratio finis consistit in ordine. Ergo tota ratio boni; et ita alia duo su-perfluunt.

2.    Praeterea, ens, bonum et unum, secundum intentiones diffe-runt. Sed ratio entis consistit in spe-cie, unius vero consistit in modo. Ergo boni ratio non consistit in specie et modo.

3.    Praeterea, species nominat causam formalem. Sed in hoc distin-guuntur bonum et verum, secundum yuosdam, quia verum dicit rationem causae formalis, bonum autem rationem causae finalis. Ergo species non pertinet ad rationem boni.

4.    Praeterea, malum et bonum, cum sint opposita, attenduntur circa idem. Sed sicut Augustinus dicit in lib. LXXXIII Quaest. [quaest. 6], ma-lum de speciei prroatione repertum est.

nakowo ma się do tego, czyby się odnosiła do istoty lub istnienia, czy nie. Stąd istota rzeczy jest jedna sama przez się, a nie przez swoje istnienie, tak więc nie jest jedna przez jakieś uczestnictwo, jak byt i dobro.

Art. 6.

Po szóste badamy,

CZY DOBRO STWORZENIA POLEGA NA MIERZE, POSTACI I PORZĄDKU.

174. Teksty paralelne: S.th., I, q. 5, a. 5; I-II, q. 85, a. 4.

WYDAJE SIĘ, ŻE NIE JEST TAK, jak utrzymuje Augustyn [O naturze dobra, rozdz. III].

1.    Według Filozofa bowiem dobro ma charakter celu. Lecz całą rację celu stanowi porządek. A więc taka jest też cała racja dobra. Tak więc dwa pozostałe określenia są zbędne.

2.    Ponadto byt, dobro i jedno różnią się pojęciowo. Lecz rację bytu stanowi postać, a rację jedności miara. A zatem racji dobra nie stanowi postać i miara.

3.    Ponadto postać oznacza przyczynę formalną. Lecz zdaniem niektórych tym różni się dobro od prawdy, że prawda wyraża rację przyczyny formalnej, a dobro rację przyczyny celowej. A zatem postać nie wiąże się z racją dobra.

4.    Ponadto zło i dobro, jako przeciwieństwa, dotyczą tego samego. Lecz jak powiada Augustyn w Księdze LXXXIII kwestii [kw. 6], zło poznajemy po braku postaci. A zatem cała

Ergo tota ratio boni in positione spe-ciei consistit; et ita superfluere vide-tur modus et ordo.

5.    Praeterea, modus est de conse-quentibus rem. Sed aliqua bonitas pertinet ad essentiam rei. Ergo modus non est de ratione boni.

6.    Praeterea, quae Deus potest fa-cere per unum, non facit per plura. Sed Deus potuit facere creaturam per unum istorum, quia quodlibet ho-rum habet quamdam rationem boni-tatis. Ergo non oportet quod quodli-bet istorum trium requiratur ad rationem boni.

7.    Praeterea, si ista tria sunt de ratione bonitatis, tunc in quolibet bono oportet tria ista esse. Sed quodli-bet istorum trium est bonum. Ergo in quolibet istorum sunt ista tria; et ita unum non debet contra aliud dividi.

8.    Praeterea, si ista tria sint bona, oportet quod habeant modum, spe-ciem et ordinem. Ergo modi erit modus, et speciei species, et sic in infi-nitum.

9.    Praeterea, modus, species et ordo diminuuntur per peccatum, secundum Augustinum [De natura boni, c. VI et VII]. Sed bonitas rei non diminuitur per peccatum. Ergo ratio boni universaliter non consistit in tribus praedictis.

10.    Praeterea, id quod est de ratione boni, non recipit praedicatio-nem mali. Sed haec tria recipiunt praedicationem mali, secundum Augustinum in lib. De natura boni [c. III et seq.]: dicitur enim malus modus, racja dobra polega na obecności postaci. Tak więc miara i porządek wydają się zbędne.

5.    Ponadto miara jest następstwem rzeczy. Lecz pewna dobroć należy do istoty rzeczy. A zatem miara nie należy do racji dobra.

6.    Ponadto co Bóg może uczynić za pomocą jednego, tego nie czyni za pomocą wielu. Lecz Bóg mógł uczynić stworzenie za pomocą jednego z tych [trzech], ponieważ każde z nich w jakiś sposób zawiera rację dobra. A zatem nie jest konieczne, by wszystkie trzy musiały zawierać się w racji dobra.

7.    Ponadto, jeżeli te trzy należą do racji dobroci, to wszystkie trzy muszą występować w każdym dobru. Lecz każde z nich jest dobrem. A zatem w każdym z nich są wszystkie trzy. Tak więc jedno nie powinno być przeciwstawiane drugiemu.

8.    Ponadto gdyby te trzy były dobre, to musiałyby mieć miarę, postać i porządek. A zatem byłaby miara miary, postać postaci i tak dalej w nieskończoność.

9.    Ponadto według Augustyna [O naturze dobra, rozdz. VI i VII] miarę, postać i porządek zmniejsza grzech. Lecz grzech nie zmniejsza dobroci rzeczy. A zatem racja dobra w ogólności nie polega na tych trzech.

10.    Ponadto o tym, co należy do racji dobra, nie da się orzekać zła. Lecz według księgi Augustyna O naturze dobra [rozdz. III n.] o wspomnianych trzech można orzekać zło, mówimy bowiem o złej mierze, złej

59