2 (2487)

Nowoczesne tradycje administracji publicznej w Polsce

(iH

■ułów ,mu równic*/ tymczasowo kwestii samorządu wojewódzkiego, który w rezul-i.i. ic nic* działał poza byłym zaborem pruskim, gdzie stanowił kontynuację dawno li rozwiązań zaborczych. Tymczasowa miała być organizacja sądownictwa administracyjnego.

Wiadomo, że nic ma nic tak trwałego jak prowizorka, wobec czego wszyst-I a ic rozwiązania przetrwały - najwyżej z pewnymi korektami, wprowadzonymi np w podziale wojewódzkim - do 1939 roku. Nie zapewniało to poczucia wy-i.in /ającej stabilności systemu, dodatkowo osłabianej przez wspomniane wcze--.11 u*I czynniki zewnętrzne.

I i zęba jednak podkreślić, że brak tego poczucia nie wpływał na osłabienie *. pi .• w ilości administracji publicznej, która przy wszystkich trudnościach mogła I .i/.ie się znacznymi osiągnięciami. Również i to wymaga podkreślenia, że w • Iw ud/a-stoleciu międzywojennym doprowadzono do wytworzenia się w Polsce pinh n'Halnych kadr administracji, które służbę państwu traktowały jako misję pnhln zną

laki re/.ullal dwudziestolecia umożliwił potem utworzenie administracji I',iic,lwa Piulziemnego, jedynego w Europie, z rządem w Londynie, Delegaturą na I i .i| I ’.nią (llówną Opiekuńczą i innymi organami administracji centralnej oraz ...........(racją terenową, a także z własną siłą zbrojną - Armią Krajową.

' Projekty reformy administracji II Rzeczypospolitej

I minalna tymczasowość instytucji administracyjnych Drugiej Rzeczypospolita | mula leż korzystne konsekwencje. Wręcz zmuszała ona bowiem do poszu-I i • .mia nowych, i rwa łych rozwiązań, na których można byłoby oprzeć rodzimy mmli I .iilmmislracji publicznej. Trzeba zauważyć, że w okresie międzywojennym i• Im m.i admiiii',nacji była hasłem modnym. Wszędzie starano się ją wypracować i piow.nl ui w życic. Polska, obok USA, była wszakże krajem, który miał naj ięk * ouągnięi ia w tej dziedzinie, przynajmniej w sferze koncepcyjnej.

W Unijnej Rzeczypospolitej powołano kolejno cztery rządowe komisje dla .pi.iw całościowej reformy administracji, a więc wypracowania ostatecznego I i ilin poi I iego modelu administracji publicznej. Rezultaty prai tych komisji lal I on.. p. yjne pik i praktyczne, realizacyjne były bardzo rożne

1'imw a ■ komisji reformy administracji została powołana w 1920 r pod pi/ewminkiwem Stanisława Wojciechowskiego (IS(>‘) lostj, byłego miiir.iia piaw wewnętrznych i przyszłego Prezydenta Rzeczypospolitej Miału ona pi/ed lawa piopo/yi je uproszczenia udministiai ji publicznej, zumiej' .ma la by ni >, .Iow i ui ęilmków oraz za pewnie ma jednolitości i spin wnosi i .1 u la nu . uli | almlnlMi.a p Re ullaly piaey komisji Wojciechowskiego były Im.nul owo I lomia i lim pizyc/ynila się ona do upros/i /enia Inni . |oiiowniun linl Im nu tli- lei liilnyi h

Di liga I on ic pi d ulała w 19.M i pod pi /ew . ul nul w ciii    Ind y.lliw u Sili iii

altlego < I MS I l'»|ł) nw. eaicgo picillleia (pleiw ego pielili' l .1 po | . lii w /yi a I oie lv Iii. p Mniiowi |) I ml III sil a pi a w Wojsk o w y« li I oiiilsja la dą I a wypracować wiele propozycji, w szczególności dotyczących samorządu tcryto Halnego, lunkcjonowania administracji rządowej (w kierunku zwiększenia uprawnień koordynacyjnych wojewodów i starostów), reformy podziału wojewódzkie go oraz organizacji policji - zanim kres jej działalności przyniósł upadek rządu Sikoiskiego. Propozycje dotyczące administracji rządowej zostały w dużej mierze /iralizowane nieco później przez rząd Władysława Grabskiego, a propozycje w przedmiocie samorządu terytorialnego posłużyły przy redakcji rządowych projek Iow uslaw samorządowych z 1924 r., które to ustawy nie doczekały się jednak przyjęcia przez sejm, co było związane z nową sytuacją polityczną po przewrocie majowym 1926 roku.

I rzecia komisja, popularnie zwana komisją trzech, działała w początku !<)>(» i W jej skład wchodzili: Michał Bobrzyński (1849-1935), wybitny historyk i ,|/i.dacz polityczny, niegdyś namiestnik Galicji, Stanisław Kasznica (1874— priM, również działacz polityczny i profesor prawa administracyjnego na Uni-_VV(.|',ylecie Poznańskim (obydwaj byli także członkami komisji Sikorskiego)²⁴,

Sie la n Smulski - doświadczony urzędnik, były podsekretarz stanu w Mini-leisiwie Spraw Wewnętrznych. Zajęła się ona prawie tymi samymi kwestiami co I oniisju Sikorskiego, dodając do nich zagadnienie dekoncentracji w obrębie administracji rządowej i kładąc szczególny nacisk na kwestie zespolenia administra-, p Wobec upadku rządu, który ją powołał do życia, nie wpłynęła w znaczący .    na kształt polskiej administracji.

('/.wartą wreszcie była Komisja dla Usprawnienia Administracji Publicz-_1H.j działająca pod kierunkiem Maurycego Jaroszyńskiego (1890-1974), znawcy _|tl(lvva administracyjnego i działacza administracyjnego, w początkowej fazie jej , inicuin podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Komisja I yuskiego wyróżniała się na tle poprzednich komisji reformy administracji |,o,l wieloma względami.

Po pierwsze, działała wyjątkowo długo, bo w latach 1928-1933, po raz I.o-i w ,/n w związku nie tylko z tym rządem, który powołał ją do życia. Przez _)h ,| , .--.i-, sądzono nawet, że pozostanie ona stałym składnikiem organizacji jmnii ,u.u p Rzeczypospolitej - jako organ sztabowy rządu we wszelkich mate-,, ,, I, dotyczących administracji. Opierając się na tezach referatu o polskiej Komi-_|( |\ Międzynarodowy Kongres Nauk Administracyjnych w Madrycie w 1930 r.

,    |,,| uchwalę zalecającą wszystkim rządom powołanie tego rodzaju struktur

,l_(ll„|, /ycli i legislacyjnych. Niektóre rządy, jak fiński, uchwałę tę zresztą nie-I, u /me wykonały.

Pn winu- komisja Inroszyńskiego szybko zaczęła rozszerzając o interpreto . _|( .,| u-, s\v(>11*| misji, określonej jako przygotowanie planu racjonalizacji „dniliilMrm |ł publicznej, i zajęła się ealośeią problematyki związanej z organi

¹ *,( .u, | *. | ,i \« I . i iii. i v'iiiln M/lhlt/y. |r nI nuli u i iii nu||(‘| i-. / > | -.Mili v I mii-,liul i |i Inni _|    |r(|, | i ,,| ui/u ii|.- ml ilMinuOWill pin\vn .nlinmi li .n v | in*-j._n • I »|(l|!lr| l< /. i / V| >m*< | Mil tli* |

/-./.O. /'Miro    v/M»    In I In\lvini]c ,i\iuliih u (Wyil I ul ii|m. y|lir |ioil |i'n tlilo||l