8 (1349)

HO    Nowoczesne tradycje administracji publicznej w Polsce

tencji administracyjnych oraz odpowiednich uprawnień do dysponowania mieniem i środkami finansowymi;

0    w dziedzinie państwowej służby cywilnej;

4)    w sferze usprawnienia funkcjonowania administracji, w tym przepływu informacji i procesów decyzyjnych oraz informatyki administracyjnej;

5)    w zakresie efektywności wykorzystania środków publicznych.

Pełnomocnik Rządu, którym był Michał Kulesza (uczestnik wszystkich wcześniejszych prac, o których była tu mowa), przygotował obszerny dokument programowy: Założenia i kierunki reformy administracji publicznej. Jego ostatnia, Irzecia wersja pochodziła z marca 1993 roku²⁶. Dokument ten stanowił podstawę wszystkich dalszych prac nad reformą, również w latach następnych.

W ramach praktycznej działalności Pełnomocnika i współpracujących z nim zespołów ekspertów całościowo przygotowana została reforma powiatowa, trak-lowana niejako cel sam w sobie lecz jako koło zamachowe dalszej decentralizacji

1    kompleksowej przebudowy całej administracji publicznej, w tym reformy wojewódzkiej i usprawnienia pracy rządu. Założono bowiem, że bez radykalnej decen-Iralizacji nie jest możliwa rzeczywista reforma centrum - poprzez strukturalne odciążenie rządu i ministrów od zadań o charakterze lokalnym i regionalnym stworzone miały zostać warunki do ukształtowania na nowo całej sfery rządzenia (zarządzania politycznego w sferze władzy wykonawczej i przebudowy admini-'.!racji rządowej), a także do wprowadzenia w administracji rządowej standardów służby cywilnej.

W ramach reformy powiatowej przygotowano projekt mapy powiatowej (320 powiatów) - uzgodniony z gminami w trakcie kilkumiesięcznej publicznej debaty, h/y warianty kierunkowe podziału wojewódzkiego (12-17-25 województw), liczne piojekty organizacyjne oraz przede wszystkim projekty legislacyjne, w tym ustawy ustrojowe oraz około 150 projektów nowelizujących ustawodawstwo materialne.

Przygotowano również miejski program pilotażowy reformy administracji publicznej, skierowany do około czterdziestu największych polskich miast, kiom na podstawie umów z rządem miały przejąć do prowadzenia liczne zadania publiczne (przyszłe zadania powiatowe).

Warto tu wspomnieć, że w tym pierwszym okresie powstały także i umocniły się . hmilnopolskic organizacje samorządu terytorialnego: Związek Miast Polskich, Zwią-. I (imin Wiejskich RP, Unia Miasteczek Polskich, Unia Metropolii Polskich, a iii Krajowy Sejmik Samorządu Terytorialnego, które prowadziły intensywne pra-i. ni iii współdziałając w przygotowaniu dalszych reform. Od 1993 r. rozpoczęła też .l/ukilność Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego.

W zakresie reformy centrum przygotowano (pod kierunkiem ministra Jana KI,nii Rokity) szczegółowe rozwiązania organizacyjne dla rządu, wykorzystane późni. | w |‘)9(>i lYzygolowano również wiele innych projektów, m.in. projekt ustawy ,, p.iir.iwowej służbie cywilnej oraz projekt ustawy o zamówieniach publicznych.

¹ I .I i opiili|il>MH. .nu " S. nihil ,iil.h lii \'h>iiiilnvm" tu I 2 (DOS)

Tym samym otwarta została - i merytorycznie, i formalnie - droga do całościowej przebudowy polskiej administracji publicznej, jako części składowej ogólnej transformacji ustrojowej Polski, podjętej w 1989 r. Rząd Hanny Suchockiej odszedł jednak na jesieni 1993 r. Poza bogatą dokumentacją programową oraz wieloma projektami, które później miały stać się podstawą dalszych prac reformatorskich, w praktyce pozostał po nim także miejski program pilotażowy reformy administracji publicznej, przekształcony później (1995) w ustawowo uregulowany szerszy zakres kompetencji dużych miast.

Nowa większość parlamentarna (SLD-PSL), wyłoniona w wyniku wyborów jesienią 1993 r., nie wykazywała, zwłaszcza początkowo, woli kontynuowania dzieła przebudowy, doprowadzając jedynie w 1994 r. do uchwalenia ustawy O zamówieniach publicznych oraz ustawy O ustroju m.st. Warszawy, zresztą bardzo /deformowanej w toku prac parlamentarnych. Inne projekty złożone przez poprzedni iz.pl do sejmu wycofano, a większości przygotowanych wcześniej ma-leiialów nigdy nie opublikowano. W szczególności pierwszy rząd nowej koalicji, pod kierownictwem Waldemara Pawlaka (1993-1995), programowo zaprzestał wszelkich reform ustrojowych, próbując nawet - na szczęście bezskutecznie -zablokować miejski program pilotażowy.

W 1995 r. w czasie rządu Józefa Oleksego, poza uchwaleniem wspomnianej ustawy miejskiej, powrócono do spraw reformy centrum. Zapoczątkowana wówczas została reforma centrum gospodarczego Rządu, dla której celów powołano Pełnomocnika Rady Ministrów (Marek Pol). Reforma ta była pierwotnie planowana w bardzo skromnym wymiarze. W latach 1996-1997 r. już za rządu Włodzimierza Cimoszewicza znacznie wykroczyła ona jednak poza pierwotne zamierzenia, doprowadzając do reformy centrum administracyjnego i gospodarczego Rządu. Uchwalono wtedy pakiet podstawowych ustaw reformujących centrum, w tym zwłaszcza ustawę O organizacji i trybie działania Rady Ministrów oraz. o zakresie działania ministrów, a także ustawę Zmieniającą ustawę o terenowych organach rządowej administracji ogólnej (1996). Obie te ustawy bezpośrednio nawiązywały do prac i projektów z 1993 r. Nadto jeszcze w 1997 r. przyjęto ważną ustawę O działach administracji rządowej, odkładając jednak datę jej wejścia w życie do 1999 roku. W przygotowaniu projektów tych ustaw znaczny udział miał Hubert Izdebski.

Uchwalone ustawy stanowiły jedynie otwarcie praktycznej przebudowy cen trum- odłożonej przez długą vacatio ustawy o działach administracji rządowej na następną kadencję parlamentarną. Od strony konstrukcyjnej reforma centrum miała dwa istotne ograniczenia. Po pierwsze, wobec zaniechania reformy tery to rialnej nie można było wprowadzić rozwiązań strukturalnych, odciążających rząd w sferze zadań i kompetencji dotyczących spraw regionalnych i lokalnych. Po wtóre, przebudowa centrum nie została wystarczająco skorelowana z wprowadzę niem ustawy O służbie cywilnej, znacznie skądinąd odbiegającej od projeklów / 1992 i 1993 r. i bardzo w stosunku do nich okrojonej.