31 (601)

Gl ł xU-łotak ucd s VI    łioJ.t. /'«\U»flha jp\»Wvvnx. Wwx/«wi 2W”

1VBN17H.K^0|.|S11M-1 C W W* PWN 2»?

52 CZĘŚĆ 1 Wprowadzeni* do polityki ipolcc/nri polityki społecznej stają się systemy doktrynalne, które przenikając się i współzawodnicząc między sobą. oferują w demokracji i gospodarce rynkowej (nowe) programy społeczne. Takie podejście oznacza, z jednej strony, wielość polityk społecznych jako konstrukcji ideowych proponowanych przez poszczególne doktryny, z drugiej, ich wypadkową w postaci polityki społecznego kompromisu;

•    nurtów^r naukowych. Ludmiła Dzicwięcka-Bokun wyróżnia w nauce o polityce społecznej nurt administracyjny, ekonomiczny i socjologiczny'. Polityka społeczna rodzajowo należy do administracji publicznej, która podejmuje decyzje co do celów działania i środków ich realizacji. Cele i środki należą do kompetencji aktorów sceny politycznej, którzy posiadają autorytet władzy. Nauka krytycznie omawia socjalne działania rządu jako głównego podmiotu polityki społecznej. Nurt ekonomiczny odnosi się do państwa, które pełni funkcje alokacji, dystrybucji i stabilizacji. Ekonomiczne interwencje państwa mają wpływ na jakość polityki społecznej. Skutkiem interwencjonizmu jest mniejsze lub większe bezrobocie rzutujące na poziom ubóstwa. Dziewięcka-Bokun słusznie zauważa, że polityka społeczna jako segment narodowej ekonomii jest sposobem sprawowania władzy. Trzeci nurt - socjologiczny - odgrywa dwojaką rolę - kreuje rzeczywistość oraz ją koryguje;

•    racjonalizacji polityki społecznej (Ryszard Szarfcnberg)². Na obecnym etapie refleksji o racjonalizacji autor koncentruje się na działalności socjalnej państwa, w której widzi potrzebę standaryzacji (standardy prawne), kwamyfikacji i kontroli. Elementem racjonalnej polityki społecznej jest plan, który ma spełniać kryteria celowości, wykonalności, zgodności wewnętrznej, operatywności, elastyczności, dlugoterminowości i kompletności. Racjonalna polityka społeczna to działalność, która ma wykluczać popełnianie błędów lub minimalizować je w procesie decyzyjnym.

Ponadto znana jest definicja socjologa Edmunda Wnuk-Lipińskiego: „Polityka społeczna to nieustanne, zorganizowane i świadome działanie nakierowane na utrzymanie względnej równowagi między dwiema wartościami: wolnością i równością"¹. Definicja ta w praktyce oznacza stałe dylematy aksjologicznych wyborów przy ujarzmianiu chaosu socjalnego.

Z wcześniejszych rozważań wynika kilka istotnych wniosków dla nauki o polityce społecznej na przełomie wieków. Po pierwsze, nie osiągnięto żadnej zgodności co do celów polskiej polityki społecznej, zarówno gdy traktujemy ją jako działalność, jak i wtedy, gdy rozważamy ją jako dyscyplinę akademicką. Prawidłowość ta znajduje swe potwierdzenie w całej literaturze europejskiej. Po drugie, nauka o polityce społecznej ewoluuje w czasie i przesrrzeni, gdyż zmienia się samo społeczeństwo i podłoże ekonomiczne. We współczesnym społeczeństwie zachodzą inne procesy

' I aidmtl.i Dziewięciu Bokun, Systemowe determinanty polityki społecznej, Wrocław 1999. Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego, rozdz. 1.

Ryszard Szarfcnberg. Podstawy i granice raćjoitaIizac)i polityki społecznej. Warszawa 201)2, Uniwersytet Warszawski (praca doktorska pod kierunkiem Jolanty Supińikicj).

* Edmund Wnuk-Lipiński, Demokratyczna rekonstrukcja. 7. socjologii radykalnej zmiany społecznej. Warszawa \996. Wydawnictwo Naukowe PWN. s. 62.