35

W miarę rozdzielania na kolumnie z sefadeksu mieszaniny złożonej np. z trzech związków, różniących się masą cząsteczkową, będzie zachodził następujący proces. Duże cząsteczki (większe od wielkości porów) nie są w stanie wnikać w pory granulek żelu ze względu na swój rozmiar, w^robec czego będą szybko przemieszczać się przez wolne przestrzenie między granulkami i wędrować w dół kolumny wraz z czołem rozpuszczalnika. Prędkość przemieszczania się wzdłuż żelu cząsteczek mniejszych zdolnych do dyfundowania przez pory jest niejednakowa i odwrotnie proporcjonalna do ich masy cząsteczkowej, tzn. większe cząsteczki wędrują szybciej niż mniejsze. Im mniejsza jest więc cząsteczka, tym droga jej migracji przez złoże kolumny jest dłuższa i dłuższy⁷ czas wypływu.

O O

wiązki    nisko cząsteczkowe.

w ° Q

?óQd ₀

. o

^u o /TN

a'

granulki żelu_

związki wielkocząsteczkowe

O

RYS. 6. Przepływ przez kolumnę wypełnioną sefadeksem związków nisko- i wysoko-cząsteczkowych

Procesowi sączenia na sicie utworzonym z porowatych granulek żelu towarzyszą często zjawiska adsorpcji i podziału.

Żel Sephadex stosowany jest do:

—    rozdzielania mieszanin na kolumnie,

—    odsalania w roztworze substancji wysokocząsteczkowych,

—    wyznaczania mas cząsteczkowych,

—    zagęszczania roztworów substancji wysokocząsteczkowych.

Żel Sephadex stosuje się najczęściej do oznaczania orientacyjnej masy cząsteczkowej białek. Można także mierzyć objętość roztworu wypływającego z kolumny od momentu startu do wpływu nieznanego białka i porównując go z objętością roztworu, przy której wypływa białko o znanej masie cząsteczkowej, wnioskować o masie cząsteczkowej białka nieznanego.

Przy zagęszczaniu roztworów substancji wysokocząsteczkowej wykorzystuje się zdolność pęcznienia żelu. Dobierając odpowiedni typ preparatu, można doprowadzić do pochłaniania przez zel wody i związków⁷ o niskiej masie cząsteczkowej, a pozostawiania na zewnątrz żelu składnika zagęszczonego. Zagęszczanie prowadzi się przez wsypanie określonej ilości