35 (114)

Barbara Pierzchała

Zabawa jako podstawa rozwoju wyobraźni

Rozważania o cechach wyobraźni

j

Świat dziecka zawiera wielość możliwości w obszarze jego marzeń. Nadzwyczajny i niemal nie do określenia jest ów „plan wewnętrzny” dotyczący fantazji dziecka. Sadzę, że obraz świata pozbawionego wyobraźni pozostaje szary i nieokreślony. Wyobraźnia to pewien smak życia. Przejawia się ona w „wymyślaniu” nowości, nadawaniu nowych kształtów rzeczom znanym, stwarzaniu od początku i na nowo. Niekiedy h y w a też przekształcaniem do ś w i a d c z a n c j o d <1 a w n a r z c c z y w i s t o ś c i.

Rozważania dotyczące wyobraźni mogą być obszerne. Pisząc skrótowo, narażamy się na ryzyko jej zubożania, dotknięcia zaledwie małej części tego, co ważne. Wyobraźnia ma w sobie wielość znaczeń, o czym pisałam przed laty¹. Są to marzenia, cele, pragnienia, a także dążenia, plany, hipotezy, projekcje, pomysły. I oczywiście twórczość: natchnienie, inwencja, ekspresja, lotność. Ponadto imaginacja i myślenie magiczne: sny i iluzje; przeczucia i złudzenia. Twórczość bez wyobraźni przestaje być twórczością wartościową. W zgodzie z wyobraźnią budzi się w człowieku inwencja, rodzą ciekawe pomysły-szczególnie zadziwiające u małych dzieci. Wyobraźnia jest również refleksją nad stanem rzeczy, to ich kontemplacja, obserwacja piękna z możliwością dostrzeżenia najistotniejszych szczegółów w sztuce, człowieku i przyrodzie. Wreszcie ro potwierdzenie wewnętrznego „nadmiaru” i dzielenie się nim ze światem.

' B. Pierzchała: Atuk< 1: Siatka pojęć marzenia, fantazja, wyobraźnia, iluzje, cele |w:| R. Dyma-ra (red.): Dziecko w święcie marzeń, Impuls, Kroków 1996, i. 184 191.