33 (14)

Jest sprawą w nauce znaną, że Rożmberk miał w Polsce przyjaciół, którzy jego kandydaturę popierali i starali się ze wszech sił o jego wybór na króla polskiego. Terenem wpływów Roźmberka była Małopolska i część Wielkopolski. Jego kandydatura uzależniona była od protestantów, przy czym Rożmberk jako umiarkowany katolik mógł być przyjęty i przez większość ziem katolickich. Równocześnie łączyło się to z programem grupy zwolenników obioru „Piasta”, gdyż Rożmberk był przedstawicielem bratniego narodu. Jak z tego widzimy, kandydatura Wilema z Rożm-berka nie była czymś nieoczekiwanym. Wyrosła ze świadomości i myśli o pokrewieństwie czesko-polskim, stawała się przejawem dążeń do wzajemnej współpracy nad utworzeniem unii Czech i Polski, którą realizowały poprzednie pokolenia. Inicjatywa w kwestii tej kandydatury nie wyszła od Roźmberka, lecz od Polaków, którzy serdecznie go polubili w okresie jego pobytu w Polsce w latach 1572—1573. Już wówczas wysuwali myśl o jego kandydaturze na tron polski. W latach 1574—1575 przejawili najżywsze działanie i zostali wierni osobie Roźmberka nawet wtedy, gdy z konieczności musiał on we wrześniu 1575 r. zrezygnować ze swej kandydatury- Kandydatura Roźmberka na polski tron miała trzy fazy, które możemy scharakteryzować jako okres kandydatury mimowolnej, okres kandydatury świadomej i okres kandydatury biernej.

Okres kandydatury mimowolnej to lata 1572—1573. Dnia 17 VII! ~_' ~^J—burgrabia praski Wiłem z Roźmberka i Vrattslav