33 (49)

W działaniu społecznym, oprócz podmiotu f przedmiotu, ważne są narzędzia, a zwłaszcza stosowane w nim metody. Zależą one, zdaniem F. Znanieckiego, nie tyle od osobowości jednostek Uczestniczących bezpośrednio w działaniu społecznym, ile od rodząju wartości, jakimi te jednostki się zainteresowały i jakie przyczyniły się do powstania wcześniej scharakteryzowanej styczności społeczną). Metody, działań społecznych, według tego autora, są zawsze pochodną dwóch podstawowych metod: negatywnego przymusu i pozytywnego nakłonienia, .czyli przymusu i perswazji. Zależnie od tego,-Jaka wartość „włączyła" osoby w dany układ,- zwany stycznością społeczną u osób tych wytwarzają się wzajemne uprzedzenia pozytywne lub negatywne, które wpływąją na wybór metody działania, a właściwie wzajemnego oddziaływania.

Wywrzemy, wpływ na. kogoś. Jeśli będziemy działać według pewnego wzoru, czyli w. sposób zrozumiały dla tej osoby 1 przez nią akceptowany oraz nie narussąfący obyczaju. Wpływ, ten czy też oddziaływanie może być subiektywne lub obiektywne, '‘czyli wynikąjące z osobistych'dążeń 'albo jakiejś instytucji

Skuteczność działań społecznych w poważnym stopniu zależy od zastosowania właściwych wzorów, które są\vpołni zrozumiałe wc taldąj kulturze, w Jakiej zostały wytworzone. W Jednym społeczeństwie patrzę nie w oczy swojemu rozmówcy Jest wskaźnikiem życzliwej postawy,

• w innym natomiast uważa się je za obrazę.    —— - •

- Wtorysaćhowań. a tym samym i działań społecznych, których odmianą są wzajemne oddziaływania, stanowią element dziedzictwa kulturowego. Podatkowo dodaje toto znaczenia jako jedynemu z czynników więzłotwórczych i komponentów więzi społeczny.

Stosunki I zależności społeczne

Stosunek społeczny to układ rthdąjący się (podobnie jak w stosunkn prawnym) r

•    co najmniej 2 partnerów (jednostki lub zbiorowości)

•    łącznika - czyli konkretnego pcwhnłotu materialnego bądź duchowego

•    sytuacji - stanowiącej platformę danego stosunku

•    układu powinności i obowiązków, czyli unormowanych czynności, które partnerzy powinni wobec siebie wypełniać

Stosunki powinny układać się symetrycznie - asymetria, gdy partnerzy reprezentują zróżnicowane siły.

W każdym stosunku społecznym mamy do czynienia ze zjawiskiem zależności, wynikającym ze świadomych oddziaływań ludzi na siebie. Wyróżnimy zależności:

•    przyczynowo - skutkowe

•    funkcjonalne

Zależności społecznych nie można utożsamiać ze stosunkami społecznymi - bowiem każdy stosunek zawiera w sobie wiele różnorodnych zależności społecznych

Partnerzy stosunku społecznego oddaałująna swoje zachowania głównie poprzez wpływ na motywy, aspiraąje i postawy. Czynią to zależnie od kultury osobistej.

13. Instytucje społeczne: ajpojęde instytucji społeczną), b)uwarunkowania powstawania instytucji społecznych, c)rodzą]e instytucji społecznych, djuwarunkowania właściwego funkcjonowania instytuęji społecznych, ejznaczenie instytucji dla funkcjonowania zbiorowości. Uwaga: możliwe jest wskazanie przez egzaminatora Jednego problemu szczegółowego (np. jakiegoś rodząju instytucji czy też jakiegoś uwarunkowanie Ją) właściwego Ainkąjonowania z poleceniem szczegółowego omówienia tego wybranego problemu).

Instytucja społeczna to tmnm wkloaaczay. Pcfrcfr "instytucja* ma różne znaczenia zarówuo w języka potocznym jak i naukowym. Może się on odnosić między innymi do grupy osób, któtym powierzono ważne dla