page0057

R. LV. O środkach poznania anielskiego 49

Zarzut trzeci. Oprócz tego idee, które są w umyśle, nie uwzględniają s;osunku do odległości i bliskości, chyba o ile je biorą od r'zeczy zmysłowych. Jeśli więc anioł nie rozumie przez idee wzięte z rzeczy, jego poznanie nie uwzględniałoby stosunku do rzeczy bliskich i dalekich; i tak napróżnoby się poruszał co do miejsca.

Lecz przeciwne jest co mówi Dionizy VII, cap. de Div. Nom., że aniołowie nie zbierają Doznania Boga od rzeczy po-dzielnych, albo od zmysłowych.

Odpowiadam, że idee, przez które aniołowie poznają nie są wzięte z rzeczy, lecz są im naturalne. Tak bowiem należy poznawać rozróżnienie i porządek substancyj duchowych, jakim jest rozróżnienie i porządek substancyj materjalnych. Najwyższe zaś ciała mają możność w naturze swej całkowicie udoskonaloną przez formę ; w ciałach zaś niższych, możność materji nie udoskonala się całkowicie przez formę, lecz przyjmuje raz jedną, raz drugą formę od jakiegoś czynnika, — Podobnie i niższe substancje rozumne, mianowicie dusze ludzkie, mają możność rozumienia niezupełną z natury, lecz uzupełnia się ona w nich stopniowo, przez to, że biorą idee poznawcze od rzeczy. Możność zaś rozumienia w wyższych substancjach duchowych, to znaczy w aniołach, jest w sposób naturalny zupełna przez idee poznawcze, o ile posiadają idee poznawcze naturalne do rozumienia wszystkiego, co mogą poznać z natury.

I to okazuje się także z samego sposobu bytowania tego rodzaju substancyj. Niższe bowiem substancje duchowe, mianowicie dusze mają byt pokrewny do cielesnego, o ile są formami ciał; i dlatego jest im właściwem z samego ich sposobu bytowania, by otrzymały swą doskonałość od ciał i przez ciała, inaczej daremnieby się łączyły z ciałami. Wyższe zaś substancje, to znaczy aniołowie, są całkowicie wolne od ciał, istniejąc oddzielnie w sposób niematerjalny w swym bycie rozumowym; i dlatego dostępują swej rozumowej doskonałości przez wypływ rozumowy, przez który otrzymały od Boga idee rzeczy poznawanych, wraz z naturą rozumową. — Stąd mówi Augustyn, II Sup. Gen. ad Litt, że inne rzeczy, które są poniżej aniołów, tak są stworzone, że najpierw powstają w poznaniu stworzenia rozumnego, następnie w swym własnym rodzaju.

Summa Teologiczna.    4

http://rcin.org.pl