page0059

R. LV. O środkach poznania anielsk^:ego 51

Zarzut drugi. Oprócz tego to, co się poznaje szczegółowo, poznaje si> doskonalej niż to, co się poznaję powszechnie, gdyż poznawać coś powszechnie jest niejako w pośrodku między możnością a czynem. Jeśli więc wyżsi aniołowie poznają przez formy bardziej powszechne niż niżsi, wynika, ze wyżsi aniołowie mają wiedzę mniej doskonałą niż niżsi. To zaś jest nieodpowiedniem.

• Zarzut trzeci. Oprócz tego to samo nie może być ideą swoistą dla wielu rzeczy. Lecz jeśli wyższy anioł poznaje przez jedną formę powszechną różne rzeczy, które niższy anioł poznaje przez więcej form sżczegółowych, wynika z tego, że wyższy anioł posługuje się jedną powszechną formą do poznania różnych rzeczy. Nie mdż8^r zatem mieć właściwego poznania o każdej, a to wydaje się nieodpowićdniem.

Leczprzeciwnem jest co mówi Dionizy XII cap. Angel. Hier., że wyżsi aniołowie posiadają wiedzę powszechriiójszą aniżeli aniołowie niżsi. — l powiedziano w księdze de Causts, (Prop. X), że wyżsi aniołowie mają formy bardziej powszechne.

Odpowiadam, że dlatego są niektóre rzeczy w’przyrodzie wyższe', że Są bliższe i podobniejsze do jednego i pierwszego, którym jest BÓg. W 'Bogu zaś cała pełnia poznania rozumowego zawiera się w jednem; mianowicie w istotrióści bożej, przez którą Bóg poznaje wszystko. Ta zaś pełnia poznania łozu-mowego w stworzeniach rozumnych znachodzi się w niższy sposób i mniej pojedynczo. Stąd te rzeczy, które Bóg poznaje przez jedną formę, rozumy niższe muszą poznawać przez form wiele i o tyle więcej przez form wiele/ im rozum jest niższy

Tak więc im anioł będzie wyższy, tern mniejszą ilością idej będzie mógł ujmować powszechność rżfeczy poznawalnych. 1 dlatego¹ jego formy muszą być bardziej powszechne, jak gdyby każda z nich rozciągała się na więcej rzeczy. — A przykład tego można w pewnej mierze w nas widzieć. Są bowiem tacy, którzy nie mogą zrozumieć prawdy rozumowej, dopóki się im nie wytłumaczy każdej części z osobna, a dzieje się to dla słabości ich umysłu. Inni zaś, którzy mają umysł silniejszy, z niewielu rzeczy mogą zrozumieć wiele.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Zdarza się, że pojęcie powszechne odbywa się od przedmiotów poszczególnych, o ile umysł poznający je czerpie poznanie z rzeczy. Jeśliby zaś był

http://rcin.org.pl

4*