page0069

R. LVII. O poznaniu aniołów w odniesieniu do rzeczy materjalnych 61

Zarzut trzeci. Oprócz tego rzeczy materjalne nie są poznawalne w czynie, lecz są poznawalne przez ujęcie zmysłu i wyobraźni, a tych niema w aniołach. Zatem aniołowie nie mogą poznawać rzeczy materjalnych.

Lecz przeciwnie. Cokolwiek może niższa władza, może władza wyższa. Lecz umysł ludzki, który w porządku naturalnym jest poniżej umysłu anioła, może poznawać rzeczy materjalne. Tern lepiej więc może to czynić umysł anioła.

Odpowiadam, że w rzeczach jest taki porządek, iż wyższe wśród bytów są doskonalsze od niższych, i że co w niższych zawarte jest niedoskonale i częściowo i wielorako, w wyższych jest zawarte doskonalej i na sposób pewnej całości i pojedynczości. I dlatego w Bogu, jako najwyższym rzeczy szczycie wszystko istnieje uprzednio ponadsubstancjalnie, odpowiednio do jego własnego pojedynczego bytu, jak mówi Dionizy w księdze de Div. Nom. (c. I). — Aniołowie zaś z pośród innych stworzeń są Bogu bliższymi i podobniejszymi, stąd też więcej uczestniczą w dobroci bożej i doskonalej, jak mówi Dionizy IV c. Cael. Hier. Tak więc w samych aniołach istnieją uprzednio wszystkie rzeczy materjalne, bardziej nawet pojedynczo i niematerjalnie niż w samych rzeczach, bardziej zaś wielorako i mniej doskonale niż w Bogu.

Każda zaś rzecz, która w czemś istnieje, jest w niem na sposób tego, w czem jest. Aniołowie zaś co do swej natury są istotami umysłowemi. I dlatego, jak Bóg przez swą istotność poznaje rzeczy materjalne, tak i aniołowie poznają je przez to, że istnieją one w nich przez swe idee poznawcze.

Odpowiedź na pierwszy zarzut. Rzecz poznana jest doskonałością poznającego odnośnie do idei poznawczej, którą ma w umyśle. I tak idee poznawcze, które są w umyśle anioła, są doskonałościami i czynami umysłu anielskiego

Odpowiedź na drugi zarzut. Zmysł nie chwyta istotności rzeczy, lecz tylko zewnętrzne przypadłości. Podobnie i wyobraźnia ich nie chwyta, lecz tylko podobieństwa ciał. Sam zaś tylko umysł chwyta istotności rzeczy. Stąd się mówi w III de Anima, że przedmiotem umysłu jest to, czem coś jest i co do tego się nie myli; jak i zmysł się nie myli co do właściwego przedmiotu zmysłowego. Tak więc istotności rzeczy materjalnych

http://rcin.org.pl