3 (2247)

cją” odpowiadającą poszczególnym komponentom percepcji wzrokowej, wylania się obecnie z badań nad wzrokowym wykrywaniem ruchu (Watson i in., 1993; Watson, 1996). Dzięki takim wyrafinowanym technikom medycznym coraz lepiej rozumiemy modele neurop-sychologiczne, na których opierają się związki między mózgiem a zachowaniem.

Ponadto, znaczniki PET można przyłączyć chemicznie do neuroprzekaźników, receptorów, peptydów i pośrednich cząsteczek (metabolitów) w mózgu ludzi zdrowych i chorych. Przykładem może być znakowanie białka amyloidowego, odkładającego się w chorobie Alzheimera (Bacskai i in., 2002; Klunk i in., 2003), receptorów muskarynowych (Pi-gott i in., 2003) oraz układów dopaminergicz-nych w chorobie Parkinsona i otępieniu z ciałami Lewy’ego (Walker i in., 2002; Grunder i in., 2003). Przy użyciu takich technik można będzie w przyszłości różnicować in vivo stany patologiczne, które dawniej diagnozowano jedynie podczas sekcji zwłok.

Komputerowa tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT)

Ze względu na złożoność obsługi i ogromny koszt instalacji PET opracowano alternatywne techniki obrazowania, które stosuje się rutynowo w niektórych dziedzinach klinicznych. Jedną z takich technik jest tomografia emisyjna pojedynczego fotonu, czyli spektrografia (SPECT -singlephoton emission com-puted tomography, Royal i in., 1985). Za pomocą kamery gamma rejestruje się fotony emitowane po wstrzyknięciu radioaktywnego znacznika wchłanianego inaczej przez tkankę zdrową niż przez patologiczną. Pozwala to na rejestrowanie różnic miejscowych, podobnie jak przy przepływie mózgowym krwi.

Jedną z najbardziej owocnych dziedzin było badanie ognisk padaczkorodnych w przypadkach, w których istnieje możliwość wyleczenia lub poprawy stanu pacjenta przez chirur

giczne usunięcie patologicznej tkanki h konuje się wówczas porównania pominę czynności mózgu między napadami oraz w i sie zaburzenia aktywności elektrofizjologii nej. Ponieważ używane w tym celu substnm i np. ^99mTc-HMPAO, po podaniu dożylnym | zostają w tkankach przez dłuższy czas, im i odroczyć rejestrację kamerą, chociaż sam strzyk powinien być możliwie zbliżony w t sie do momentu wystąpienia zmian w i\ ności mózgu (często sygnalizowanych pt / takie zaburzenia, jak częściowy napad /In/ ny). W takich przypadkach otrzymujemy < >l raz hyperperfuzji płata skroniowego i lny kampa z jednoczesną hypoperfuzją struł i bocznych bezpośrednio po napadzie. I’i / kład pokazano na rycinie 3.3. Pacjent ten mm napady częściowe złożone, na fotografii « raźnie widać trzy fazy czynności mózgu - im dzy napadami, w czasie napadu i po napai I. i

Dane uzyskane za pomocą SPECT czy ¹ korelowane są z innymi pomiarami, pr/ni wszystkim otrzymanymi za pomocą rezon " su magnetycznego (MRI) (Duncan i in., I't'« Adams i in., 1992), EEG (Verhoeff im 1992) oraz z wynikami badania neurop'. chologicznego.

Technika SPECT, która umożliwia bml nie większej liczby pacjentów i porównywam ich z osobami zdrowymi, dobrze nadaje sic, -1 badania pacjentów z innymi schorzeninm np. z chorobą Alzheimera (Hunter i in., 1 'W Montaldi i in., 1991; Bauer i in., 1991; Dewm Gupta, 1992; Pearlson i in., 1992), urażam, głowy (Oder i in., 1992) oraz zaburzeninm amnestycznymi (Hanyu i in., 1992).

Arteriografia

Technika ta ukazuje zarys naczyń krwinm śnych za pomocą szybkiej serii radiogramu" wykonanych podczas przepływu nieprzem j kliwego dla promieni X kontrastu wstrzył niętego do krwiohiegu. Termin „angiogrulin | mózgowa", oznaczający badanie radiolu I

(nawa skroń		lewa skroń
HT		LT
% *	'	A
	%	, |#
między napadami	w trakcie napadu	po napadzie

mi li 1’omiary spektrograficzne wykonane między napadami, podc/.is /lo/ont*i|(i

i« olu (zęściowego i wkrótce po nim

uuwno lęlnic, jak i żył mózgu, czę-niy |csl zamiennie z terminem „ar-i am I Jawniej wstrzykiwano kontrast i ilnio do tętnicy, najczęściej tętnicy Miętrznej, ale obecnie zazwyczaj ■ ' i .1 .ię cewnik przez tętnicę udową. •i m lo nic tylko podanie kontrastu do .■His po lo, by uwidocznić początek 11* li naczyń, ale także wybiórcze cewni-- wybornych naczyń w celu zbadania

......i Iczas/.kowcgo i zewnątrzczaszko-

¹ • wnik iii silu pozwala na podawanie ni do odrębnych naczyń tak, by uwi-i i 11 i|/cnie mózgowe w projekcji boęz-¹ pi i diiio tylnej (ryc. 3.4). W zależno-¹ ii'|ii\\ow, z jakimi zgłasza się pacjent, ■ | i. |u mlrasl do naczyń zaopatrujących III i m< i/tfii leżące ku przodowi (tętnica ■ sMięlizna, tętnice przednia i środko-

.......ta/ ich gałęzie) lub ku tyłowi (tęt-

i n |iosva, podslawna i tylna mózgu).

^ o i* i ul i.i ma szczególną wartość dla i iii oili hyleń od normy w budowie samych naczyń krwionośnych, np. zwężenia lub owrzodzenia jednego lub więcej naczyń, oho ności tętniaków śródczaszkowycli lub tętni czo-żylnych wad rozwojowych. /, drugiej strony, deformacja i przemieszczenie naczyń może wskazywać na obecność zmian rozro stowych takich, jak np. guz mózgu.

Stosując opisaną w rozdziale 5 technikę Wady, polegającą na wyłączeniu jednej pól kuli mózgu przy użyciu amytalu sodowego, zwykle wykonuje się najpierw arteriogram, aby sprawdzić krążenie mózgowe przed po daniem tego środka.

Arteriografia nie jest pozbawiona ryzyka, w dużym stopniu związanego z uczuleniem na wstrzykiwany środek cieniujący, nicprzenikli wy dla promieni X. W ostatnich czasach czę stość występowania takich reakcji znacznie ograniczono, wprowadzając środki kontra stowe lepiej tolerowane fizjologicznie. Al le riografię stosuje się w niektórych ośrodkach znacznie rzadziej, odkąd pojawiły się nowe techniki obrazowania.

I