414 415 (4)

Zmiana napięcia żarzenia wywołuje tutaj pojawienie się sem. dryftu, jednakowej dla obu lamp, jeżeli są one symetryczne. Lampa L2 jest kompensacyjna. Jej siatka jest dołączona do punktu wspólnego dla oporności R, i R₂, znajdujących się we wspólnym obwodzie katodowym.

Rys. 8-7. Stopień wzmocnienia prądu stałego z katodową kompensacją dryftu pod wpływem żarzenia

a — układ zasadniczy; b — zależność napięcia dryftu dla stopnia konwencjonalnego (1) oraz dla stopnia z kompensacji) katodową (!)

Oporność R₂ jest równa 1/S,₂, gdzie S,₂ — statyczne nachylenie charakterystyk lampy L2 w punkcie spoczynkowym. Powstające przy tym napięcie dryftu wywołane zmianami napięcia żarzenia jest teoretycznie równe zeru. Wartość oporności R, oblicza się przy założeniu wartości wymaganej ujemnej polaryzacji siatki lampy L2.

Wzmocnienie stopnia typu przedstawionego na rys. 8-7a określa się tak jak wzmocnienie stopnia z niebocznilcowaną opornością w obwodzie katody, uwzględniając że ta oporność składa się z równolegle połączonych R, + Rj oraz oporności wejścia katodowego lampy L2. Łatwo obliczyć, że przy jednakowych współczynnikach amplifikacji obu lamp K„ = K,₂ = K, wzmocnienie wyniesie

k_u„ -

K.R,

£>.t+?M+^Ro

(8.11)

Jeżeli w obwodzie anodowym lampy LI znajduje się potencjometr lub mostek kompensujący stałą składową napięcia wyjściowego, to do (8.11) podstawia się wartość R«, odpowiadającą stosowanemu układowi oraz uwzględnia się współczynnik przenoszenia.

W układzie przedstawionym na rys. 8-7a oraz w innych układach kompensacyjnych i zrównoważonych, zaleca się stosowanie podwójnych triod ze względu na ich identyczność w stosunku do napięcia dryftu oraz procesy starzenia, a także mniejszy rozrzut parametrów. W wyniku daje to lepszą i stabilniejszą kompensację.

Rys. 8-8. Układ stopnia wzmocnienia prądu stałego z kompensacją katodową dryftu powstającego pod wpływem żarzenia oraz potencjometryczną kompensacją dryftu powstającego pod wpływem źródła zasilania anodowego

Kompensacja katodowa ma mały wpływ na dryft powstający pod wpływem zmian napięcia zasilania anodowego. Jednakże, jeżeli dolny koniec źródła sygnału przyłączymy nie do wspólnego przewodu a do dzielnika napięcia anodowego w punkcie, dla którego potencjał wynosi EJK,_t, to dryft powstający pod wpływem zmian napięcia zasilania anodowego też będzie kompensowany (rys. 8-8).

Rys.

8-9. Układ równoległego stopnia zrównoważonego

Znaczne zmniejszenie dryftu powstającego pod wpływem zmian napięcia zarżenia i anodowego otizymuje się w stopniach zrównoważonych (symetrycznych) w wykonaniu równoległym i szeregowym. Przykładem równoległego stopnia zrównoważonego jest stopień ze sprzężeniem katodowym, podobny pod względem układowym do stopnia inwersyj-nego ze sprzężeniem katodowym (rys. 8-9). Przy pełnej symetrii lamp i innych elementów tego stopnia oraz braku sygnału na wejściu, napięcie wyjściowe Q_vyj nie zawiera składowej stałej, a napięcie dryftu równa się teoretycznie zeru przy zmianie zarówno napięcia żarzenia, jak również napięcia anody. W rzeczywistości, ze względu na niepełną symetrię układu napięcie dryftu powstające pod wpływem napięcia żarzenia oraz anody nie jest równe zeru, jednakże może ono ulec zmniejszeniu przynajmniej kilkadziesiąt razy w porównaniu z konwencjonalnym stopniem niesymetrycznym.

415