4k

I

oraz zdolność do odbijania, pochłaniania i przepuszczania światła.

Białość wytworu papierniczego jest właściwością o charakterze estetycznym. Oznacza się ją przez porównanie ilości światła odbitego w postaci rozproszonej od powierzchni papieru i od powierzchni białego wzorca (np. CaCO_}. którego białość przyjmuje się za 100%). Duża białość wytworów papierniczych podnosi estetykę wykonanych na niej druków, jednakże przy dłuższym czytaniu, że względu na kontrast między czernią farby drukarskiej a białością papieru, powoduje szybkie zmęczenie wzroku. Z tego więc względu najkorzystniejsza białość papierów drukowych i do pisania wynosi 60-^80%.

Połysk jest właściwością powierzchni wytworu papierniczego, dzięki której odbija ona światło w postaci nierozproszonej. Wysoki połysk, podobnie jak białość, jest właściwością na ogół pożądaną przez odbiorców ze względu na efektowny wygląd. Jednakże pogarsza on na ogół czytelność druku oraz powoduje szybkie zmęczenie wzroku. Dlatego też wysoki połysk znajduje uzasadnienie jedynie w wypadku wyrobów przeznaczonych do celów reklamowych, np. papierów drukowych przeznaczonych na okładki książek, pism ilustrowanych i na prospekty reklamowe.

Nieprzezroczystość jest bardzo istotną właściwością papierów drukowych, do pisania oraz niektórych papierów pakowych. W wypadku papierów nieprzezroczystych teksty i obrazy znajdujące się po drugiej stronie lub pod spodem są niewidoczne. Subiektywnie nieprzezroczystość papieru określa się obserwując w świetle odbitym arkusz papieru położony na powierzchni pokrytej jasnymi i ciemnymi figurami. W metodach obiek-

22 — tywnych nieprzezroczystość określa się badając odbicie światła od arkuszy papierów znajdujących się na różnych podłożach.

Przezroczystość określa się jako ilość światła przenikającego bez rozproszenia do całkowitej ilości światła przechodzącego przez wytwór. Duża przezroczystość jest ważną właściwością kalki szkicowej, papierów pergaminowych, bibułek itp.

Barwa jest również ważną właściwością o charakterze estetycznym. Barwę wytworu i jej odcień określa się na ogół w praktyce przez porównywanie badanej próbki papieru z odpowiednio dobranymi próbkami wzorcowymi. Obecnie stosuje się także obiektywne metody pomiaru barwy, polegające na ocenie długości fali i natężenia światki odbitego od powierzchni papieru.

2.2.5. Właściwości hydrofobowe i hydrofilowe

Wilgotność wytworów papierniczych waha się w stanie równowagi z otaczającym powietrzem w granicach 5^-10%. Zależy głównie od wilgotności powietrza, temperatury oraz składu surowcowego wytworów papierniczych. Wilgotność wytworów ma znaczny wpływ na większość właściwości użytkowych papieru. W Polsce ocen) właściwości wytworów dokonuje się po osiągnięciu przez nie stanu równowagi z otaczającym po wietrzem o wilgotności względnej 50% i tempera turze 20^CC.

Chłonność wody zależy w znacznym stop niu od porowatości i hydrofobowości papieru Odróżnia się chłonność liniową — dla papierów wagową — dla tektur i powierzchniową — dl; bibuł. Chłonność wody i roztworów wodnych jes

ZJOMJ '-

> MO|HIJ D|3ZJJ lUqRA\psf }snquieq az ‘qoXo Jdpo — 033JOJJ| aiAfd — uzęj ou

]RU3JBUI

. ‘rjbims US3ZOMO JZ03IU03J Z llOBUI

oazsMod

rpMzo^

OUq09]

l Tl

i

i

;

i

!

i

4

I

i

i

i

-t

;

j

i

i

!

1

i

i

1

.i

i

i

1

!

'1

ważną właściwością wielu papierów. Mała chłonność jest czynnikiem warunkującym odpowiednią jakość papierów pakowych, natomiast w odniesieniu do bibuł atramentowych jest pożądana możliwie duża chłonność wody.

Stateczność wymiarowa charakteryzuje skłonność wytworów papierniczych do odkształceń (zmiany wymiarów) pod wpływem wilgotności powietrza (higrostateczność) lub bezpośredniego nawilżania wodą (hydrostateczność). Właściwość ta ma szczególne znaczenie w wypadku papierów drukowych, mapowych, kart statystycznych itp.

Skłonność do fal o w a n i a jest ściśle związana ze statecznością wymiarową i dwustronno-ścią wytworów papierniczych. Wskutek nierównomiernego składu surowcowego lub nierównomiernej struktury arkusza następuje pod wpływem wody zróżnicowany skurcz (lub rozszerzanie się) poszczególnych warstw, który przejawia się falowaniem papieru. Jest to właściwość szczególnie niepożądana w odniesieniu do papierów drukowych.

Stopień zaklejenia charakteryzuje podatność wytworów papierniczych na zwilżanie i odporność na przenikanie cieczy. Papier o odpowiednim stopniu zaklejenia powinien wykazywać zmniejszoną chłonność i przesiąkliwość oraz określoną zwilżalność, umożliwiającą przyjmowanie atramentu bez jego rozlewania się na powierzchni. Stopień zaklejenia ma największe znaczenie w wypadku papierów do pisania, niektórych papierów drukowych, technicznych i pakowych.

Wodotrwałość charakteryzuje zdolność zachowywania przez wytwór papierniczy wytrzymałości mechanicznej po nasyceniu wodą. Zwykle papiery zachowują po namoczeniu jedynie

5-r-10% swojej wytrzymałości. W papierach nasączonych specjalnymi preparatami wodoutrwalają-cymi wskaźnik ten wynosi 20-h40%. Duża wodotrwałość ma szczególne znaczenie, jeżeli papiery podczas użytkowania stykają się z wodą, np. papiery mapowe, filtracyjne, afiszowe, fotograficzne itp. Należy zaznaczyć, że zaklejanie papierów na ogół nie zwiększa ich wodotrwałości, lecz jedynie opóźnia czas nasycenia wodą.

2.2.6. Właściwości ochronne

Przenikalność (przepuszczalność) powietrza określa ilość powietrza przenikającego w standardowych warunkach przez określoną powierzchnię wytworu papierniczego. Duża przenikalność powietrza pożądana jest w kartonach py-łochłonnych i bibułach filtracyjnych. Natomiast wiele papierów pakowych, a w szczególności papiery do opakowywania środków żywnościowych, powinny odznaczać się bardzo małą przenikalno-ścią powietrza.

Przenikalność (przepuszczalność) pary wodnej określa ilość pary wodnej przenikającą, w standardowych warunkach przez określoną powierzchnię wytworu papierniczego. Szczególnie małą przepuszczalnością pary wodnej powinny odznaczać się papiery służące do opakowania produktów, które należy chronić przed wilgocią (mąka, cement, sól) lub przed wyschnięciem (pieczywo, mrożonki).

Przepuszczalność (przesiąkliwość) wody i tłuszczów' określa odporność papieru na przenikanie tych substancji. Wysoką wodo- i tłusz-czoszczelność powńnny wykazywać wytwory przeznaczone do pakowania wilgotnych lub tłustych