4

_\v aspekcie psycho-wychowawczym (oddziaływania na sferę emocjo-nalno-wolincjonarną - aktywizującejednostkę i jej otoczenie).

Według A. Kamińskiego wychowawcza funkcja pracy socjalnej jest niezastąpionym narzędziem pracowników prowadzących indywidualne przypadki; natomiast w zakresie poważniejszych korektur środowiska główny ciężar odpowiedzialności za zabezpieczenia ustawodawcze (prawno-materialne) zależy od polityki społecznej i jej realizatorów^{1 2}.

METODA INDYWIDUALNYCH PRZYPADKÓW
Studium przypadku	Praca z przypadkiem
(case study)	(case work)
Charakterystyka jednostkowych Diagnoza	Opracowanie planu Prowadzenie
losów ludzkich społeczna	pracy przypadku

Procesy rewalidacyjne (terapeutyczne) w prowadzeniu indywidu-alnvch przypadków sa dość długotrwało, a wiec i kosztowne, zwtasz-cza, że jeden pracownik socjalny może rzetelnie prowadzić jedno-cześnie stosunkowo niewielką liczbę przypadków. Decyzja o podjęciu pro fe sj on a 1 n ejin ter we n cj i i dostarczeniu właściwej pomocy jednostce lub rodzinie zawiera założenie, że w pewnym momencie interwencja dobiegnie końca, a sposób i przewidywany termin zakończenia pracy z przypadkiem powinien być zaplanowany, i zarówno pracownik socjalny, jak i klient powinni być tego świadomi.

Zakończenie wynika z dynamiki zmiany i rozwoju i jest takim momentem, w którym klient powinien z satysfakcją ocenić to, co zostało osiągnięte. Zakończenie stanowi podkreślenie możliwości i zdolności klienta do radzenia sobie z problemami i osiągania celów. Zakończenie jest w istocie sygnałem, że pracownik ma zaufanie do zdolności samodzielnego rozwoju klienta, sam zas pracownik socjalny staje się zasobem, który służy klientowi w ukierunkowaniu jego funkcjonowania wykreślonym środowiskuWłaściwie zaplanowane zakończenie pozwala uniknąć powstania patologicznych zależrTośći

i nadziei klienta, że odpowiedzialność za jego sytuację przeniesie się na pracownika socjalnego lub instytucję. Podsumowanie działania po-winno zawiei ać takżerspostrzeżenia pracownika i jego ocenę efektów procesu pomocy oraz samoocenę klienta i umocnienie klienta w przekonaniu o jego zdolności do sprawniejszego funkcjonowania.

4.2.3. Modele pracy z przypadkiem

W latach pięćdziesiątych toczyła się dyskusja na temat metod diagnostycznych i funkcjonalnych w pracy z przypadkiem. Od tego czasu wyróżniono wiele takich modeli, które znalazły zastosowanie w obszarze pomocy społecznej. W praktyce, pracownicy socjalni stosując metodę pracy z przypadkiem, zwykle kierują się teoriami zaczerpniętymi z różnych modeli, zależnie od rodzaju insLytucji, którą reprezentują, oraz problemu, z którym stykają się w organizacji działań pomocowych na rzecz jednostki lub rodziny. Należy bowiem nadmienić, że metodę pracy z indywidualnym przypadkiem można stosować w odniesieniu do jednostki lub rodziny, którą traktuje się także jako określony przypadek. W ewolucji tej metody zauważalny jest proces tworzenia pewnych nowych jej odmian, które powstają na skutek doświadczeń pracowników wyniesionych z różnych sytuacji i kontekstów pracy socjalnej z przypadkiem. Odmiany metody poddawane są także ciągłej weryfikacji profesjonalnej i społecznej.

Od początku lat osiemdziesiątych zauważalne są pewne trendy w zastosowaniu metody pracy z przypadkiem, a wśród nich:

•    szersze wykorzystywanie w praktyce elementów pochodzących z różnych teorii i łączenie modeli;

•    selektywne interwencje umotywowane empirycznie;

•    orientacja na zaradność z mniejszym naciskiem na problemy wewnętrzne jednostki;

•    praktyka bezpośrednia o zakresie szerszymi niż praca z przypadkiem;

•    bardziej rozległe zastosowanie podejścia interwencyjnego, którego rezultaty można zmierzyć i zweryfikować³.

W toku rozwoju historycznego pracy socjalnej z przypadkiem wy-łoniały się następujące modele:

5 Model psychospołeczny - byI pierwszy, jaki opracowano i zastosowano w praktyce pracy socjalnej. Jego psychologiczne korzenie sięga-ją początku lat dwudziestych XX w., gdy zastosowano zasady i teorię

95

1

   A. Kamiński, Funkcje pedagogiki..., s. 2G5.

2

   R.A. Skidmore, M.G. Thaceray, Wprowadzenie do pracy socjalnej..., s. 81.

9d

3

R.A. Skidmore, M.G. Thackeray, Wprowadzenie do pracy socjalnej..., s. 73.