50ss

czerwonofigurowym. VI w. p.n.e.

Środkami wyrazu w malarstwie ceramicznym są jedynie: płaska, jednolita plama koloru i cienka linia. Pomimo sylwetowego ujęcia figury, bryła jest zasugerowana śmiałymi skrótami perspektywicznymi. Tematy malarstwa ceramicznego zaczerpnięte są z mitologii i z życia codziennego. Są to sceny i poważne, wzniosłe, i wesołe, rubaszne. Nie brak nawet karykatur. To właśnie malarstwo ceramiczne opowiada o obyczajach Greków, formach zabaw, gier, o rzemiośle wojennym, o szczegółach ubioru i sprzętach domowych.

Kanon

Grecy traktowali sztukę (techne) jako rodzaj wiedzy o świecie. Przyroda była dla nich wzorem, uważali więc, że prawa rządzące przyrodą należy stosować tworząc dzieła sztuki. Wierzyli, że istnieje w przyrodzie obiektywny, idealny wzorzec, miara, kanon, według którego można stworzyć dzieło doskonałe. Poszukiwali więc kanonu. Kanon uwarunkowany był dążeniem do osiągnięcia idealnego piękna, miał więc uzasadnienie artystyczne i jako taki podlegał rozwojowi, zmieniał się. Kanon dotyczył proporcji, miał charakter matematyczny. Proporcje wyliczano według jednostki miary - modułu, którym był w architekturze promień kolumny u podstawy lub tryglif, a długość nosa lub szerokość czterech palców dłoni w rzeźbie. Według obliczeń matematycznych wykreślano ślimacznicę głowicy jońskiej. Przy obliczaniu odstępów miedzy kolumnami (w stosunku do ich wysokości) posługiwano się zasadą trójkątów pitagorejskich o stosunku boków 3: 4: 5. Najpopularniejsza była zasada złotego cięcia, takiego podziału odcinka, aby części miały się do siebie, jak: a: b = (a + b): a, a>b. Według tej zasady wzniesiono Partenon, wyrzeźbiono posągi Apolla Belwederskiego, Afrodyty z Milo i wiele innych dzieł.

0    ostatecznym wyglądzie całości dzieła decydowała jednak nie miara i liczba, a wrażenie optyczne. Grecy liczyli się ze złudzeniami wzrokowymi i celowo deformowali niektóre kształty

1    kierunki, by w efekcie uzyskać wrażenie pełnej harmonii, ładu i spokoju - pociągało to za sobą odejście od przyjętej miary.

Zasady tworzenia dzieł były matematyczne, formy natomiast były organiczne, miękkie, zaczerpnięte ze świata żywej przyrody, gdyż natura była najwyższym wzorem dla artystów.

Taki twórczo pojęty kanon pozostawiał artyście dużo swobody, dlatego też sztuka grecka mogła ulegać szybkim przemianom w krótkim stosunkowo czasie.

Kompozycja klasyczna

Dzieła takie jak Partenon, Dyskobol, Doryforoś, metopy fryzu partenońskiego czy Stela Hegeso reprezentują typ klasycznej kompozycji. Stworzona w okresie klasycznym sztuki greckiej, stała się wzorem dla wielu późniejszych dzieł. Kompozycję typu klasycznego cechuje dążenie do doskonałości formy. Jest zazwyczaj budowana, konstruowana przez artystę z namysłem wolnym od zbytniej żywiołowości, spontaniczności. Często według zasad matematycznych. Inne jej cechy to doskonałe wyważenie proporcji, oszczędność środków wyrazu. Równowartość części tworzy zasadę wielości w jedności - żadna nie dominuje w kompozycji, każda jest ważna, a zarazem podporządkowana całości.

Kompozycja klasyczna jest z reguły rytmiczna, często symetryczna. Piony i poziomy mają w niej zdecydowaną przewagę nad innymi kierunkami. Jeśli kompozycja klasyczna wzorowana jest na naturze, odtwarzaniu przyrody towarzyszy idealizacja jej form. Umiar, ład, logika konstrukcji, wrażenie spokoju, powagi a zarazem lekkości stawia kompozycję klasyczną pośrodku, pomiędzy kompozycją nieruchomą, ciężką - statyczną, a aktywną, pełną siły - dynamiczną.

Poza wymienionym wyżej znaczeniem, terminu „klasyczny” używa się w odniesieniu do motywów (zwłaszcza architektonicznych) późniejszej sztuki europejskiej zapożyczonych z antyku grecko--rzymskiego. Termin ten ma jeszcze jedno znaczenie: używa się go na określenie „złotego okresu”, szczytowego momentu osiągnięć danej kultury z typowymi dla jej całokształtu przejawami.