54 (124)

CON5

0    tym, jak ważnym urządzeniem w pracowni konstruktora jest uniwersalny zasilacz, przekonałem się dopiero po jego wykonaniu. Dotychczas do zasilania prototypów wykorzystywałem różne sposoby. Od „składaka” - luźno stojącego transformatora z dołożonym prostownikiem i filtrem (ewentualnie też stabilizatorem), przez ładowarki telefonów, a na zasilaczu komputerowym kończąc. Było to rozwiązanie niezbyt praktyczne, czasochłonne

1    pozbawione uniwersalności. W końcu jednak postanowiłem zaprojektować zasilacz, który dzięki swojej wszechstronności stanie się dla mnie podstawowym i niezbędnym narzędziem podczas testowania i uruchamiania układów elektronicznych. Zamierzałem uzyskać na wyjściu najczęściej wykorzystywane, stabilizowane napięcia 5V, 12V oraz regulowane od 1 do kilkunastu woltów, a do tego źródło prądowe o regulowanej wartości od zera do 50mA, przydatne do sprawdzania diod i tranzystorów. Zasilacz miał być przeznaczony do zasilania

drobnej elektroniki, dlatego nie stawiałem specjalnych warunków co do wydajności prądowej ani superdo-kładności.

Opis układu

Całe urządzenie składa się z kilku bloków. Na rysunku 1 widoczny jest schemat CON2/1.2 części właściwej zasilacza.

Podstawą jest fragment z transformatorem TRI, mostkiem diodowym i dość dużym filtrem. W moim przypadku trafo miałem z

odzysku, jego typ to TTSE 35, a napięcie wyjściowe 17V - w zasadzie mogłoby być wyższe, ale biorąc pod uwagę przeznaczenie zasilacza, jest ono wystarczające. Wyprostowane napięcie jest rozdzielone na pozostałe bloki urządzenia - część napięciową i prądową. W tej pierwszej widzimy popularne stabilizatory LM317 oraz LM78xx.

Układ Ul, wraz z otaczającymi go elementami, tworzy regulowane źródło napięcia o wartości od 1,25V do 20V. Tranzystor T1 wraz z rezystorem R3 tworzą proste źródło prądowe obciążające prądem ok. 7mA wyjście stabilizatora, gdyż do poprawnej stabilizacji wymaga on przepływu typowo 3,5mA. Kondensator C4 eliminuje trzaski potencjometru oraz korzystnie zmniejsza szumy stabilizatora.

Układy U2 i U3 dostarczają stabilizowanych napięć 5V oraz 12V. Zastosowanie dużych pojemności na wyjściach stabilizatorów ma dodatkowo filtrować szumy m.cz. oraz zminimalizować przysiadanie napięć pod wpływem obciążeń impulsowych. Dioda Dl jest kontrolką działania urządzenia.

Następny blok urządzenia, z układami U4, U5, to układ źródła prądowego o

54 Marzec 2010 Elektronika dla Wszystkich