434 [1024x768]

BIOLOGICZNI. ASPEKTY POMIARÓW ELEKTROCHEMICZNYCH

jest proporcjonalne do prężności C0₂.

|H₂C0₃] = constpcoj

Uwzględniając tylko dysocjację pierwszego stopnia, otrzymujemy:

H₂C0₃ ^ H⁺ + HCOj

₌ <H^ł) (Hcoji ₌ (H+y    ₌ wy

¹    [H₂C0₃]    ” const pęoj ^COj const -AfJ

Widać stąd, żc przez pomiar pH można określić prężność C0₂.

Pomiary potencjałów oksydacyjno-rcdukcyjnych z zastosowaniem elektrod z metali szlachetnych muszą być prowadzone bardzo ostrożnie. Metal taki, po zanurzeniu do tkanki, znajduje się pod wpływem bardzo wielu sprzężonych z sobą układów oksydacyjno-redukcyjnych. Pewne reakcje będą znajdowały się w stanie równowagi — inne nie; organizm bowiem żyjący nie znajduje się w stanie równowagi. Mierzone wartości potencjałów oksydacyjno-redukcyjnych są wartościami średnimi dla pewnych stanów stacjonarnych. Pomiary muszą być przeprowadzone w warunkach zabezpieczających przed polaryzacją elektrod, zaś wyniki mogą być obarczone błędami pochodzącymi z wpływu 0₂, H₂,CO, CH₄ lub H₂S.

Potencjały membranowe w równowagach Donnana

W procesach biologicznych przebiegających w organizmach żywych dużą rolę spełniają najrozmaitsze błony półprzepuszczalne (membrany); biorąc udział w kontroli przechodzenia cząsteczek i przepływie energii stają się źródłem szeregu efektów ciśnieniowych i elektrycznych. Membrany te mają różne właściwości. Jeżeli są przepuszczalne jedynie dla rozpuszczalnika a uniemożliwiają przechodzenie cząsteczek substancji rozpuszczonej, to stają się źródłem ciśnienia osmotycznego. Jeżeli membrana (w przypadku roztworów elektrolitów) przepuszcza jony w zależności od ich wielkości (przechodzą jedynie jony małe), to mamy tzw. równowagę Donnana (patrz część 7., str. 553)—jej ustalenie się powoduje, oprócz efektów wynikających z istnienia ciśnienia osmotycznego, powstanie tzw. potencjałów membranowych (patrz niżej).

Niektóre membrany naturalne i syntetyczne (szczególnie tzw. wymieniacze jonowe) mają działanie wybiórcze, polegające na przepuszczaniu tylko określonego rodzaju jonów; są to tzw. membrany selektywne.

We wszystkich tych przypadkach membrany działają jak „ fizykochemiczne maszyny”, przekształcając w róiny sposób energię otaczającego środowiska na inne postaci energii (mechaniczną, elektryczną itp.)