.2, Oznaczanie spójności (c,) i km a tarcia wcwnę-*o ((/>,) gruntu metody bezpośredniego kinaaiu .2.1, Zasada oznaczania i postanowienia ogólne. :ymałość próbek na ścinanie określa się przez ładanie siły ścinającej w kierunku prostopadłym wu przeciwległych boków próbek o przekroju cie) kwadratowym.
o wytrzymałość na ścinanie w niniejszej normie traktować wytrzymałość chwilową, osiąganą stałej .(lub w przybliżeniu stałej) prędkości od-ceń (v,). Jako wartość r/ przyjmuje się maksymal-rtość naprężeń ścinających w zakresie odkształ-zględnych * ^ 10,0%.
irtość Ct, tg <Ps należy obliczyć przyjmując metodę icjszyc.h kwadratów przy najmniejszej liczbie pró-= 5 wg wzoru
Tf = Cs + O tg <PS (51)
rym: ‘ '
— wytrzymałość gruntu na ścinanie, kPa,
— .spójność gruntu oznaczona metodą bezpośredniego ścinania w aparacie skrzynkowym, KPa,
— kąt tarcia wewnętrznego oznaczony metodą bezpośredniego ścinania w aparacie skrzynkowym wg 7.2.2.2, obciążenie, kPa.
a wartością spójności i kąta tarcia wewnętrznego anc powinny być każdorazowo wg 7.2.2.6 war-odpowiadających im średnich .odchyleń kwadrach’ Sc,,s^. ■ . -
li program badania nie przewiduje innego postę-nia, każda próbka może być tylko jeden raz pod-ścinaniu. v
2.2. Przyrządy. Do oznaczania wytrzymałości na ie może być stosowany dowolny aparat skrzyn-spcłniający następujące warunki: powinien umożliwiać badanie prostopadłościen-próbek o przekroju kwadratowym w płaszczyź-inania A-B rys. 23 i wymiarach boku 60 mm lub m, z tolerancją 5 mm, wysokość próbek powin-nosić odpowiednio 15 -r 18 mm lub 25 -ś-30 rtim, kierunek siły ścinającej powinien być prostopadły dnej z płaszczyzn bocznych próbki oraz prosto-do kierunku działania siły normalnej do płasz-y A-B na rys. 23,
płaszczyzna ścinania A-B rys. 23 powinna prze-ć w połowie wysokości próbki, aparat powinien mieć urządzenie pozwalające {niedokładnością nie mniejszą niż 0,1 mm przemiesz-skrzynki w stosunku do ramki aparatu oraz mieć
I urządzenie pozwalające określać zmiany wysokości pró-; bek 7. dokładnością do 0,01 mm.
e) napęd przesuwu skrzynki powinien być mechaniczny i zapewniać stałą prędkość przemieszczania (Vj) równą:
0,05 ±0,015 min/min dla próbek o boku 60 mm,
0.t0 ±0,03 mm/min dla próbek o boku 100 mm;
w przypadku badań gruntów rnafospoislych wg I 7.2.2.4 dopuszcza się stosowanie prędkości przesuwu I 1,2 mm/min,
f) pomiar siły ścinającej i siły normalnej prostopadłej do płaszczyzny ścinania, może być przeprowadza-
j ny w różny sposób, lecz z błędem'nie przekraczającym: w I dla próbek o boku 60 mm,
2 dla próbek o boku 100 mm, ~ji^H
g) nstrukcja skrzynki i ramki aparatu powinna i umożliwiać ścinanie próbek pod wodą. ' .
Skrzynki i ramki o boku 60 mm mogą być stoso-I wanc \v. przypadku gruntów zawierających nie więcej niż 5% ziarn w stosuaku do masy o średnicy 2 -i- 4 mm. W przypadku skrzynek i ramek o boku 100 mm do-
" puszczałna wartość ziam o średnicy (ł ’ *4- 8 mm nie ' powinna być większa niż 5% w stospnku do masy.
Grunty nie spełniające powyższych wąrunków powinny być badane za pomocą aparatów pozwalających na stosowanie odpowiednio większych próbek.
Schematyczny przekrój prze/ skr/yąkę (/), składa -jat ą •••«,’ / dwói h /rIiiilHt|viiiiyt'li i /v'Al |a)i tt») i tamkę (2) aparatu skrzynkowego przedstawia rys. 23.-Bada-i na próbka (.?) jest umieszczoną do ppfowy swej wy- . sokości w. skrzynce (/) na filtrze dolnypi i dolnej płytce oporowej (4). Górna połowa próbki wchodzi w ramkę (2), spoczywa na niej górna płytka oporowa {5) oraz płytka (6) przenosząca obciążenie normalne. Luz pomiędzy płytką a ramką nie powinien przekraczać 0,3 mm.
Śruby (7) służą do łączenia ramki ze skrzynką w trakcie konsolidowania próbek, przed rozpoczęciem ścinania powinny być one wykręcone i wyjęte na zewnątrz. Druga para śrub (8) służy do podnoszenia ramki w stosunku do skrzynki przed rozpoczęciem ścinania.
Dla próbek o boku 60 mm obie płytki oporowe powinny mieć kształt i rozmiary przedstawione na rys. 24.
Dla próbek o boku 100 mm wszystkie wymiary płytek powinny być proporcjonalnie większe.'
Obie płytki powinny być tak umieszczone, ab$ płytka górna skierowaniu była przeeiwprostpkątnyrhi powierzchniami żeberek w kierunku działania siły ścinającej, zaś położenie żeberek płytki dolnej było odwrotne