66 (186)

66

/. Dia łektn/ogia i sncfolingwist\>ka

Nie mając możności korzystania ze zbieranych w NRD materiałów językowy^ dotyczących obszaru łużyckiego, musiałem poprzestać na starszych opracowani^ łużyckich właściwości językowych. 7. tego też względu powiązania językowe północy Wielkopolski i Krajny z Łużycami omawiam dosyć ogólnikowo.

Część analityczna

I. CECHY TYPU RELIKTOWEGO,

TZN. BEZ, BEZPOŚREDNIEJ ŁĄCZNOŚCI GEOGRAFICZNEJ

1. Cechy o szerszym zakresie geograficznym:

nawiązania do obszaru kaszubskiego,

a gdy chodzi o kierunek południowo-zachodni — do obszaru łużyckiego

Patronimika na -ojc -**-ovic, -ejc ^*-evic lub w nowszej postaci: -dc, -śc (typ Ziydc od Ziy, Xajzrćc od Xajzer), a także patronimika na -ic (typ Kulpjic od Kulpa) znane Sfowińcom i Kaszubom (występuje dziś w południowo-zachodniej części Kaszub)^{1 2} oraz — bez bezpośredniej współcześnie łączności terytorialnej - gwarom północno-zachodniej części Krajny. Formy te mają w tym ostatnim regionie (Krajna) następujące funkcje: patronimiczną, dzierżawczą i pluralną. Prócz tego mogą one też mieć funkcję pejoratywną (tworzenie przezwisk). Tego rodzaju patronimika znane są też na terenie dolno- i gómołużyckim i w południowo-zachodnich gwarach czeskich¹ Warto dodać, że w kilku najbardziej na północ wysuniętych wsiach krajniackich, a mianowicie w Witkowie, Orzełku i Małej Cerkwicy występują patronimika także od nazwisk na -słd (typ Zaleskóc od Zaleski)³. Zanotowałem tu tylko funkcję pluralną, a więc formy typu Zaleskóc znaczą ‘Zalescy ’ (nom. pl.), ‘Zaleskich’ (gen.-acc.-loc. pl.), ‘Zaleskim’ (dat. pl.) itd. Równolegle w tej samej funkcji mogą wystąpić formy typu Zaleską (nom., gen.-acc.-loc., dat. itd.). Nie jest wykluczone, jakkolwiek brak mi przy kła-

Praha 1934, s. 66, 144-145, 148-149.

" ^WedłuS K. N i t s c h a {Patronimika na -óc, -ic, -ee w gwarach Prus Zachodnich. W: tfybar pism polonistycznych, t. III. Wrocław-Kraków 1954, s. 380) wyżej wymienionych patronimików nie tworzy się od nazwisk na -ski.

1

   Zob. E. Kamińska-Rzetel sk a, Z onomastyki kaszubskiej, Nazwiska na -óc, -ec, -ic |] -yc. „Onoraastica” V, 1959, z. l,s. 177-193 oraz cytowaną tam bibliografię. Zob. też eadem, Problematyki onomastyczna słowińskiej wsi Kluki na podstawie materiałów zebranych latem 1959 r. W: Słowińcy. ich język i folklor. Wrocław-Warszawa-Kraków 1961, s. 40-41, mapka na s. 51; eadem. Nazwy zagród u Slowińców. W: Słowińcy, ich język i folklor..., op.cit., s. 59. Zob. też W. Kuraszkiewicz, Stawiska na -owić w Warszawie XV-XVI w. „Język Polski” XXXI, 1951, s. 23-29.

2

   E. K.a m i ń s k a - R z e t e I s k a, Z onomastyki kaszubskiej..., op.cit., s. 191-192, eadem, Pntble-

3

motyka onomastyczna słowińskiej wsi Kluki..., op.cit., s. 40-41, oraz Ceskos!ovenska Vłastiveda. III. Jassk