67

102. Parowóz serii OKz32 (1933 r.)

103. Parowóz serii On\34 eksportowany do Chin (1935 r.)

104. Parowóz serii Prn36

105.    Wagon spalinowy („lux-torpcda")

106.    Wagon spalinowy zbudowany w zakładach „Cegielskiego"

niu. Od tego czasu datuje się znaczący udział Polski w światowym wyścigu o najlepszy parowóz.

Pierwszy polski parowóz serii Tr21, zaprojektowany w 1921 roku, był przeznaczony dla ruchu towarowego, dostosowany do słabej nawierzchni i maksymalnej szybkości 60 km/h. W 1922 roku opracowano konstrukcję, a w roku następnym rozpoczęto produkcję pierwszych parowozów osobowych serii Ok22, o nacisku osi na szyny około 17 ton i maksymalnej szybkości 100 km/h. Był to model w pełni udany, ekonomiczny i do czasu zbudowania szybszych parowozów obsługiwał także pociągi pospieszne.

Szereg oryginalnych, polskich parowozów na poziomie europejskim, otwierał parowóz towarowy serii Ty23. Wyróżniał się on charakterystyczną sylwetką, kształtną i zwartą, a nowością techniczną było wyniesienie stojaka kotła nad ostoję, dzięki czemu została powiększona powierzchnia rusztu oraz powierzchnia ogrzewalna kotła i przegrzewacza pary. W parowozie serii Ty23 zastosowano cylindry bliźniacze z okrągłymi suwakami i dławicami Haubera, stawidło Walschaerta i miedziane palenisko. Parowóz był wyposażony w czterocylindrową sprężarkę powietrzną i turbogenerator oświetlenia elektrycznego. Tender miał 4 osie, zapas węgla wynosił 10 ton, a wody 21—23 m³. Parowóz odznaczał się spokojnym biegiem i dobrym wpisywaniem się w łuki. Dalsze zalety — to dobre spalanie węgla, szybkie wytwarzanie pary i łatwość obsługi. Pierwsze egzemplarze parowozu serii Ty23 zbudowano w Belgii i Niemczech, a już w latach 1923—1933 produkowały go trzy polskie wytwórnie.

W zakładach „H. Cegielski” zaprojektowano pierwszy polski parowóz tendrowy (lendrzak) osobowy serii OK.127 dla ruchu podmiejskiego, produkowany w latach 1928—1933. Jego szybkość wynosiła 90 km/h, zapas węgla — 4 tony, a wody — 9 m³.

W końcu lat dwudziestych zwiększający się stale ruch tranzytowy przez Pomorze spowodował koniecz-> ność prowadzenia pojedynczą trakcją ciężkich, pospiesznych pociągów niemieckich, składających się z 19 czteroosiowych wagonów osobowych. Do tego celu w rekordowo szybkim czasie zaprojektowano i zbudowano w 1930 roku 3 parowozy serii Pu29, z oryginalnym układem osi (2—4—1), o ciężarze 113,8 tony i szybkości 100 km/h. Był to ówcześnie najcięższy pasażerski parowóz w Europie. Zdał on w pełni egzamin w ruchu tranzytowym, ale jego produkcji zaniechano na rzecz bardziej nowoczesnego parowozu pospiesznego serii Pt31, o szybkości 110 km/h, który budowany seryjnie w latach 1933—1939 był używany powszechnie do prowadzenia pasażerskich pociągów pospiesznych.

W 1934 roku wprowadzono do eksploatacji naj-

5* 67