6

I 16 Stanisław Murek

Stosunki między przedsiębiorstwami przybierają formę umów, które stanowią najczęstsze i najważniejsze źródło stosunków zobowiązaniowych⁹. J. Kay dzieli umowy na dwie grupy¹⁰:

•    jednorazowe umowy,

•    długoterminowe umowy.

Ideowe ujęcie tych stosunków przedstawione jest na rysunkach 4.2. i 4.3.

Rysunek 4.2. Jednorazowe stosunki rynkowe między przedsiębiorstwami

Źródło: opracowanie własne

Przedsiębiorstwa

konkurencyjne

Przedsiębiorstwo

sprzedawca/nabywca

Procesy negocjacyjne	—	Zawarcie umowy		Transakcja: -    kupna - sprzedaży -    współpracy
			—W
'w ł

Przedsiębiorstwo

sprzedawca/nabywca

Rysunek 4.3. Długoterminowe stosunki rynkowe między przedsiębiorstwami

Źródło: opracowanie własne

Umowy jednorazowe zawierane są bardzo często. Większość stosunków rynkowych (szczególnie między przedsiębiorstwami a konsumentami) przyjmuje postać umów jednorazowych. Przykładami takich umów są nasze codzien-

lu

W. Siuda: Elementy prawa dla ekonomistów, Scriptum, Poznań 1993, s. 216. J. Kay: Podstawy sukcesu firmy, PWE, Warszawa 1966, s. 79.

■ .ikupy. Praktycznie zawieranych jest tak wiele umów jednorazowych, że pi/iulnjący i kupujący nie nadają zawartej transakcji znaczenia umowy. Prawni# sprzedaż jest umową wzajemną i umową konsensualną, tj. będącą wynikiem 'Modnych oświadczeń woli obu stron. Rodzi zobowiązanie do wykonania obu-Oftinnych ekwiwalentnych świadczeń. Podstawowym obowiązkiem sprzedawcy Ml przeniesienie na kupującego prawa własności oraz wydanie sprzedanej rze-i natomiast podstawowym obowiązkiem kupującego jest zapłacenie i ode-1*1 unie rzeczy. Na sprzedawcy ciąży jeszcze odpowiedzialność z tytułu rękojmi N.iiancji. Jest to odpowiedzialność za jakość i stan prawny sprzedanej rze-Mfiy . W stosunkach rynkowych umowy jednorazowe dominują pod względem *!" .nowym, natomiast umowy długoterminowe pod względem wartościowym.

kinowy długoterminowe mają szczególne znaczenie w działalności przedsiębiorstw. Na podstawie tych umów przedsiębiorstwo zapewnia sobie dostawy liliowców i materiałów, pozyskuje środki finansowe, wynajmuje nieruchomo-H i, zatrudnia pracowników, korzysta z różnego rodzaju usług (bankowych, tele-I uinunikacyjnych, spedytorskich, doradczych itp.), sprzedaje swoje wyroby lub u Ingi, podejmuje współpracę w zakresie produkcji, zbytu, badań i innych form * spółpracy. Umowy długoterminowe zawierane są w sytuacjach, w których " /ujemne stosunki wymagają współdziałania lub podejmowania działań skoordynowanych. Celem współpracy obu umawiających się stron są przewidywane korzyści, wynikające z realizacji zawartego kontraktu.

Umowy długoterminowe między podmiotami gospodarczymi mogą być za-u icrane w formie¹² (tabela 4.1):

•    kontraktów klasycznych,

•    kontraktów relatywnych.

Tabela 4.1

Kontrakty klasyczne i relatywne

Typowe kontrakty klasyczne	Typowe kontrakty relatywne
1. Umowa dzierżawy pomieszczeń biu-	1. Umowa o pracę z pracownikami
rowych, produkcyjnych	o wysokich kwalifikacjach
7. Umowa dostawy energii elektrycznej,	2. Umowa o świadczenia usług dorad-
wody, gazu	czych
3. Umowa kredytowa	3. Umowa o wspólnych badaniach

/ródło: opracowanie własne

W. Siuda: Elementy prawa ,,,, cyt. praca s. 240-244. I Kay: Podstawy sukcesu , cyt. praca s. 85-120.

Przedsiębiorstwa

konkurencyjne