SZTUKA SKUTECZNEGO POROZUMIEWANIA SIĘ
Warto zauważyć, że komunikaty asertywne nie obwiniają, nie atakują ani nie przyklejają etykietek. Chcąc opisać sytuację, zrób to obiektywnie. Nie interpretuj wydarzeń na niekorzyść drugiej osoby. Mów tylko o faktach o tym, co się wydarzyło lub co zostało zrobione - bez uciekania się do negatywnych osądów. Jeżeli w stwierdzeniach asertywnych mowa jest o uczuciach, to tylko o uczuciach autora wypowiedzi. Jednak zdanie: „Czuję, że jesteś egoistą” jest tylko z pozoru wyrażaniem uczuć; jest to oskarżający komunikat Ty, a nie wypowiedź asertywna.
Kiedy mówisz, czego chcesz, wyraź to precyzyjnie. Im bardziej owijasz coś w bawełnę, tym większe prawdopodobieństwo, że twój komunikat będzie zignorowany i niewłaściwie zrozumiany.
fBllim Dla każdej sytuacji wymienionej jako twój asertywny cel zapisz trzy asertywne komunikaty Ja:
1. Myślę ...................................................................................................................
Czuję ....................................................................................................................
Chcę.
2. Myślę ...................................................................................................................
Czuję....................................................................................................................
Chcę .....................................................................................................................
3. Myślę ...................................................................................................................
Czuję....................................................................................................................
Chcę.
4. Myślę ...................................................................................................................
Czuję.....................................................................................................................
Chcę .....................................................................................................................
5. Myślę ...................................................................................................................
Czuję ....................................................................................................................
Chcę .....................................................................................................................
Asertywne słuchanie polega na skoncentrowaniu uwagi wyłącznie na drugiej osobie, bez przerywania jej wypowiedzi. Jest to umiejętność dokładnego wsłuchiwania się w uczucia, opinie i potrzeby rozmówcy. Można wyróżnić trzy kroki asertywnego słuchania:
1. Przygotowanie. Uświadom sobie swoje uczucia i potrzeby, aby sprawdzić, czy jesteś gotowy do słuchania. Upewnij się, czy twój rozmówca jest gotowy do mówienia.
2. Słuchanie. Skup całą swoją uwagę na rozmówcy. Wsłuchaj się w uczucia i potrzeby. Jeżeli nie jesteś pewny, czy dobrze je odczytujesz, poproś o wyjaśnienie, na przykład: „Nie jestem pewna, jak się w związku z tym czujesz... możesz mi coś więcej o tym powiedzieć? Czego potrzebujesz?”.
3. Potwierdzenie. Powiedz rozmówcy, że usłyszałeś jego uczucia i potrzeby, na przykład: „Rozumiem, że jesteś wyczerpany po całym dniu i chcesz się położyć jeszcze przed obiadem”. Być może zechcesz wyrazić zrozumienie co do uczuć drugiej osoby poprzez podzielenie się z nią swoimi uczuciami na temat tego, co usłyszałeś, na przykład: „Rozzłościło mnie to, że musiałeś dzisiaj wykonać tyle dodatkowej pracy”.
pnUWFMIP łSFRTYWMŁI
W sytuacji konfliktowej pomiędzy dw'iema osobami, z których każda odczuwa silne emocje, obydwie strony mogą naprzemiennie stosować asertywne słuchanie i asertywną ekspresję. Dzięki jasnemu wyrażeniu swoich uczuć, myśli i potrzeb można wyjaśnić wiele nieporozumień i często dosyć szybko znaleźć rozwiązanie problemu. Oto przykład:
Paul: W tym domu panuje straszny rozgardiasz! Człowiek może zwario
wać, kiedy widzi taki chaos po całym dniu pracy.
Mary: Nie rozumiem... Co cię tak drażni?
Paul: Naprawdę mnie wkurza, kiedy wracam do takiego bałaganu i hałasu.
Chciałbym mieć trochę spokoju, gdy wracam z pracy. Chcę wejść do swojego pokoju, nie potykając się o zabawki, i chcę pobyć trochę sam.
Mary: Słyszę, że złości cię hałas i nieład w domu, kiedy wracasz z pracy.
Potrzebujesz trochę spokoju w samotności i chciałbyś, aby ktoś posprzątał dom.
Paul: Tak, to prawda.
Mary: No cóż, powiem ci, jak to wygląda z mojego punktu widzenia. Od
kiedy wzięłam tę pracę na pół etatu, nie mam czasu, aby utrzymywać nasz dom w nieskazitelnym porządku. Praca zawodowa, opiekowanie się dziećmi, zajmowanie się domem i załatwianie różnych spraw