8Now Endom GIN

236 NOWOTWORY TRZONU MACICY Epidemiologia

W ciągu ostatnich dziesięcioleci zwiększa się wyraźnie liczba zachorowań na raka endo-metrium. W stosunku do raka szyjki, zwiększa się od 5:1 do 3:1. Zjawisko to próbuje się tłumaczyć tym, że w miarę rozwoju cywilizacji zwiększa się odsetek ludzi starych, poza tym poprawia się dokładność rozpoznania.

Rak endometrium rozwija się najczęściej u kobiet starszych i starych; średni wiek wynosi 60 lat. W 75% są to kobiety powyżej 50 roku życia, a tylko w 4% poniżej 40 roku. Najmłodsza opisana chora z pełną dokumentacją histopatologiczną tego nowotworu to 16-letnia dziewczyna. Rak endometrium u młodych kobiet należy do rzadkiej kazui-styki, podobnie jak po 65 roku życia. Fakt ten ma znaczenie przy pozostawianiu macicy u kobiet starych operowanych z powodu niezłośliwej torbieli jajnika. W patogenezie raka endometrium podkreśla się znaczenie czynnika dziedzicznego. Obciążenie dziedziczne można wykazać u około 20% chorych. Ten proces chorobowy opisano u bliźniąt jednojajowych.

Etiopatogeneza

Warunki socjoekonomiczne i zaburzenia rozrodu. Chore z rakiem endometrium to kobiety pochodzące z dobrych warunków ekonomicznych. Przy porównaniu chorych z rakiem szyjki i rakiem endometrium stwierdzono, że te ostatnie chore pochodzą z „wyższych” grup socjoekonomicznych. Często są niezamężne, a w wywiadzie mają mniejszą liczbę przebytych porodów lub niepłodność. Szczególnie dotyczy to kobiet młodych do 40 roku życia. W grupie kobiet młodych z rakiem endometrium stwierdza się w wywiadzie częściej niepowodzenia położnicze (poronienia, porody niewczesne). Wydaje się, że zaburzenia płodności są wywołane przez czynnik hormonalny, który pierwotnie daje zaburzenia cyklu płciowego, a później przy sprzyjających warunkach rozwój raka endometrium.

Zaburzenia hormonalne. Czynnikiem, który w etiopatogenezie raka endometrium odgrywa dużą rolę są zaburzenia hormonalne. Od pół wieku prowadzone są badania nad znaczeniem działania estrogenów. Nie ma zgodności, czy czynnik hormonalny może mieć znaczenie inicjujące. Natomiast jest pewne, że komórka nabłonkowa endometrium, w której została ustalona zmiana w materiale genetycznym (DNA) poprzez stymulację hormonalną zostaje pobudzona do-mnożenia się (progresja, realizacja nowotworu). Uważa się, że jednym z czynników powodujących zmiany w materiale genetycznym jest promieniowanie jonizujące. Częściej obserwuje się raka endometrium w populacji kobiet, które uprzednio z innych przyczyn były napromieniane. Pobudzające działanie na komórkę, która uzyskała autonomię mają estrogeny, często w połączeniu

i androgenów

ZespOt Steina-Leeenthala Zespól nadnerczowo -płciowy Zespół Cushinga Premenopauza

Cykle anowulacyjne

Guzy hormonalnie czynne wydzielające estrogeny

Przedtużone leczenie estrogenami bez podawania hormonu ciatka żóttego

Ryc. 195. Schemat przedstawiający zależność działania hormonalnego w zestawieniu z rakiem endometrium i zaburzeniami endokrynologicznymi u kobiet.