Nowotwory trzonu macicy (1)

•    Stopień V w rwimi/ifc widoczne są lic/tie komórki atypowe (no

WOtWOPOWć),

W śwłecie nie stosuje się już skali Bapanicolaou. Do klasyfikacji wymazów cytologicznych wykorzystuje się zaproponowany przez National Cancer Institulc system Bethesda. Podstawowa różnica między dwiema klasyfikacjami wynika z opisowego charakteru zmian cytologicznych zawartych w systemie Bethesda-TBS (the Hethesda System). W ten sposób rozpoznanie opisowe formułowane przez cytologa nawiązuje do patologii zmian na szyjce, które potencjalnie mogą właśnie być przyczyną zmian obrazu cytologicznego. W systemie TBS wyróżnia się pojęcia LS1L {Iow sąuamous intraepithelia! lesion) i HSIL {high squamous intraepithelial lesion) odpowiednio oznaczające neoplazję śródnablonkową szyjki macicy niskiego stopnia i neoplazję śródnablonkową szyjki macicy dużego stopnia. W odniesieniu do histopatologii pojęcie LSIL będzie kojarzone z C1N I. Natomiast przy rozpoznaniu HSIL spodziewamy się obecności na szyjce macicy zmiany typu CIN 11 lub CIN III. Warunkiem wstępnym klasyfikowania zmian według systemu TBS jest ustosunkowanie się cytologa do trzech kwestii:

•    czy rozmaz cytologiczny nadaje się do oceny?

•    czy rozmaz cytologiczny jest prawidłowy czy nieprawidłowy?

•    dokładny opis stwierdzonych zmian i ocena rozmazu zgodna / terminologią stosowaną w patomorfologu.

Szczegółowego opisu zmian dokonuje się na podstawie poniższych założeń.

Odchyleniu w wyniku cytologicznym wskazujące na obecność stanu zapalnego wymagają leczenia. Ponowne badanie cytologiczne weryfikujące wyniki leczenia przeciwzapalnego jest wskazane, jeżeli przed leczeniem pacjentka miała wynik badania cytologicznego Ilia. Często terapia mająca na celu likwidację stanu zapalnego szyjki macicy powoduje zanik komórek podejrzanych o dysplaz.ję. Jeżeli pomimo powtarzanego leczenia nie uzyskuje się spodziewanej poprawy i ponowne badania cytologiczne przynoszą wynik lila, wskazane jest pobranie wycinków celowanych z części pochwowej szyjki macicy. Stopień cytologiczny II Ib i wyższy wskazuje na potrzebę pobrania wycinków z szyjki oraz materiału z kanału szyjki macicy. Wycinki cclowane powinny być pobierane pod kontrolą kolposkopu (pomocne jest przemycie szyjki macicy 2^c/c roztworem kwasu octowego oraz wykonanie próby jodowej z płynem Lugola).

17.6. Nowotwory trzonu macicy

17.6.1. Rak btony śluzowej trzonu macicy

W etiologii raku błony śluzowej trzonu macicy dużą rolę odgrywa długotrwała stymulacja nabłonku gruczołowego endometrium przez estrogeny, szczególnie przy niedoborze progesteronu. Taka sytuacja ma miejsce u otyłych kobiet w wieku około- i pomenopauzalnym. W okresie tym jajnik zmniejsza produkcję lub przestaje całkowicie wytwarzać progesteron i estrogeny. Natomiast podobnie do nadnerczy jajnik produkuje androstendion, który ulega konwersji do estronu w tkance tłuszczowej. U kobiet otyłych, w wieku pomenopauzalnym produkcja estronu może być 20-krotnie większa niż u kobiet młodych i szczupłych. Ciągła stymulacja endometrium przez estron bc^-fów-nowożacego wpływu progesteronu _ prowadź i di> iiifkontrulnyy.ąjic.i proliferacji nabłonkami zabt?SkĆ^anh»

Otyłość u kobiet w przedziale wieku 50-59 łat jest najistotniejszym czynnikiem ryzyka rozwoju raka błony śTii/ówej trzonu macićyT Podobny jest patomechanizm powstawania raka błony śluzowej na podłożu zmian gospodarki hormonalnej prowadzących do hiper-estrogenizmu endogennego luh egzogennego. Hiperestrogenizm endogenny często towarzyszy nowotworom hormonalnie czynnym (ziarniszczak. otoczkowiak). Hiperestrogenizm egzogenny wynika / długotrwałego leczenia estrogenami niezrównoważonymi progesteronem. Do innych czynników ryzyka rozwoju raka błony śluzowej trzonu macicy należą: cukrzyca, nadciśnienie, nieród/two, występo-

Tabela 17.9. Czynniki ryzyka rozwoju raka btony śluzowej trzonu macicy

Czynniki ryzyka rozwoju raka błony śluzowej trzonu macicy	Wzrost ryzyka
Nadwaga (w przedziale wieku 50- 59 lat)
10-20 kg	3
powyżej 20 kg	10
Nieródki w porównaniu z matkami
jednego dziecka	2
pięciorga dzieci	5
Późna menopauza w wieku 52 lat lub powyżej w po-	2.4
równaniu z występującą w 49. roku życia
Cukrzyca w wywiadzie	2.8
Napromieniowanie miednicy	8
Estrogeny egzogenne	6