95 (80)

częstościach stają się dokuczliwsze z wiekiem słuchającego, gdyż mechanizm ucha stopniowo pogarsza się, a zakres odbieranych częstości -obniża. Dolna ich granica spada wówczas poniżej 20 okr/sek.

3. Głośność układów wylotowych

Hałaśliwość procesu odprowadzania spalin decyduje w zasadzie o głośności pracy silnika, jakkolwiek dodatkowymi, istotnymi źródłami dźwięków są: układ ssący, pompy ładujące i sprężarki, układ rozrządu i wtryskowego zasilania paliwem, wentylatory i dmuchawy układu chłodzenia. Zmniejszenie hałaśliwości poszczególnych mechanizmów i podzespołów⁷ silnika jest zadaniem konstruktora już w czasie opracowywania prototypu silnika. Ograniczanie hałaśliwości dopiero po zbudowaniu silnika jest trudne i kosztowne.

Główne źródła hałasu wykrywa się w czasie badań prototypu. Metodą kolejnego „wyłączania” źródeł hałasu można określić z dostateczną w praktyce dokładnością zarówno ich natężenie jak i częstotliwość. Dla różnego typu silników różny jest wpływ na sumaryczne natężenie dźwięków ich poszczególnych źródeł, jednak zawsze dominuje nad hałasem „mechanicznym”, wywołanym przez drgania części silnika, hałas powodowany przepływam czynnika roboczego (doprowadzanego do silnika) i odprowadzaniem spalin.

Badania prototypu wymagają zastosowania przyrządu do określenia ogólnego natężenia dźwięku oraz analizatora dźwięku do wyznaczenia natężenia fal o różnej częstości. Jako analizator stosuje się wzmacniacz lampowy ze sprzężonymi obwodami rezonansowymi o zmiennych zakresach częstości. Zależnie od ustawienia zakresu przepuszcza on tylko wąskie pasma określonej częstości, tak więc można za jego pomocą ustalić krzywą zależności między natężeniem (lub ciśnieniem) i częstością dźwięku.

Widmo dźwięku rozkłada się zwykle na oktawy, przy czym dolną granicę oktawy stanowi częstość dwa razy mniejsza niż częstość górnej granicy oktawy. Ponadto przyjmuje się przeważnie istnienie dziewięciu oktaw — a nie ośmiu — ponieważ hałaśliwość niektórych silników obejmuje również i częstości mniejsze niż 37 okr/sek. W takim ujęciu obowiązuje podział: 19-37, 37-75, 75-150, 150-300, 300-600, 600-1200, 1200-2400, 2400-4800, 4800-9600 okr/sek (Hz).

95