9

IV.    Liczy się dobro każdego człowieka, a więc powszechne szczęście i rozwój ludzi.

V.    Szczęście i rozwój ludzi zależą przede wszystkim od całokształtu warunków żyda społecznego.

VI.    Warunki społeczne umożliwiające osiągnięcie tych wartości zapewnia ustrój socjalistyczny.

Tezy powyższe stanowią punkt wyjścia do rozwinięcia programu urzeczywistnienia naczelnej wartości aksjologii socjalistycznej, jaką stanowi człowiek. Jest on jednakże nie tylko przedmiotem tego programu, lecz także jego podmiotem. Oznacza to, że rzeczywistość społeczną przeobraża się twórczo nie tylko dla niego, lecz także dzięki niemu. Nie może być mowy o zbudowaniu ustroju socjalistycznego bez aktywnej działalności ludzi Nie może być także mowy o rzeczywistym rozwoju społeczeństwa socjalistycznego bez przemian zachodzących w społecznej świadomości ludzi. Tak więc, ideał człowieka, jakiego mamy wychować, stanowi nieodzowny składowy element programu urzeczywistnienia socjalistycznych wartości

Założenie głoszące, ii człowiek odgrywa w ideologii socjalistycznej rolę podwójną: najwyższego celu przyświecającego postępowi społecznemu i podstawowego czynnika postęp ten wdrażającego, prowadzi do wniosku o konieczności rozpatrywania socjalistycznego ideału wychowania człowieka w trzech aspektach: Po pierwsze, pod kątem sposobu ujmowania wartości, jaką stanowi on sam, jego szczęście 1 rozwój. Po wtóre, pod kątem czynnego udziału jednostki w urzeczywistnianiu socjalistycznego modelu żyda społecznego, podporządkowanego powszechnemu szczęściu ludzi. Po trzecie wreszcie — z uwzględnieniem czynnego, w.niedalekiej perspektywie, uczestniczenia jednostki w kulturze społeczeństwa socjalistycznego.

Uwzględnienie tych trzech aspektów w zarysowywaniu ideału człowieka socjalistycznego polegać będzie na przyporządkowywaniu mu cech ważnych ze względu na wymienione kryteria. Tak więc w wyprowadzonym z aksjologii marksistowskiej ideale człowieka wyróżnić możemy następujące grupy cech:

I. Cechy czyniące jednostkę zdolną do pełnego i wszechstronnego rozwoju osobistego oraz do wynoszenia z żyda doznań szczęścia własnego.

II.    Cechy predysponujące jednostkę do działania na rzecz realizacji najwyższej wartości etyki socjalistycznej, a mianowicie szczęścia i pożytku ogólnego, oraz rozwoju socjalistycznych form Żyda społecznego.

III.    Cechy niezbędne do harmonijnego współżycia jednostek ₄ w społeczeństwie socjalistycznym oraz do twórczego uczestnictwa w kształtowaniu i rozwijaniu jego kultury.

Jak widzimy, w-"socjalistycznym ideale wychowania niedopuszczalne jest oddzielanie zaangażowania człowieka w naczelne wartości ustroju socjalistycznego od zaangażowania w społeczną praktykę ich realizacji. Socjalizm jest bowiem nie tylko określoną koncepcją aksjologiczną wysuwającą jako wartość najwyższą człowieka, jego szczęście i rozwój. Jest on także określoną społeczno-polityczną koncepcją realizacji tych wartości.

Socjalistyczny ideał wychowania polega zatem na głębokim zespoleniu człowieka z naczelnymi wartościami aksjologii marksistowskiej, a zarazem na pełnym zaangażowaniu w sprawę realizacji ustroju społecznego stanowiącego podstawowy warunek urzeczywistniania tych wartości w skali masowej. Zrozumiałe więc, że w działalności wychowawczej odrywanie treści wychowania od aspektów społeczno-politycznych ruchu socjalistycznego i ograniczanie się tylko do ukazywania naczelnych wartości musi prowadzić w konsekwencji do zatarcia najbardziej istotnych cech socjalistycznego ideału wychowania. Marksistowska teleo-logia wychowania odcina się więc wyraźnie od wszelkich prób pozbawienia socjalistycznego ideału wychowania jego aspektu społeczno-politycznego.

5.6. Podstawowe zadania wychowania socjalistycznego

Jeżeli w socjalistycznej teleologii pedagogicznej przyjmujemy, że ideał i cele wychowania muszą zostać wyprowadzone z ideału żyda społecznego, to nie oznacza to jednak, że cele te mogą mieć charakter abstrakcyjny w stosunku do aktualnej rzeczywistości. Wręcz przeciwnie, wychowanie jest działaniem w społeczeństwie, jakim ono jest, na rzecz kształtowania społeczeństwa, jakim ono być może i powinno. Przyjęcie takiego założę-