9 (1608)

entia, quae per bonum vocantur in esse. Ergo bonum et ens non sunt convertibilia.

3.    Praeterea, sicut Algazel dicit, bonum est perfectio cuius apprehen-sio est delectabilis. Sed non omne ens habet perfectionem; materia enim prima non habet perfectionem ali-quam. Ergo non omne ens est bonum.

4.    Praeterea, in mathematicis est ens; non autem ibi est bonum, ut pa-tet per Philosophum in III Met. [text. 4]. Ergo bonum et ens non conver-tuntur.

5.    Praeterea, in lib. De causis dici-tur [prop. 4], quod prima rerum crea-tarum est esse. Secundum Philosophum in Praedicamentis [c. XII], prius est a quo non convertitur consequen-tia. Ergo ab en te non convertitur con-sequentia ad bonum; et ita bonum et ens non convertuntur.

6.    Praeterea, divisum non con-vertitur cum aliquo dividentium, sicut animal cum rationali. Sed ens di-yiditur per bonum et malum, cum multa entia mała dicantur. Ergo bonum et ens non convertuntur.

7.    Praeterea, privatio, secundum Philosophum in IV Met., dicitur ens quodam modo. Sed nullo modo po-test dici bonum; alias malum, cuius ratio in privatione consistit, esset bonum. Ergo bonum et ens non conver-tuntur.

8. Praeterea, secundum Boetium in libro De hebd., propter koc omnici wiem niebyty, które przez dobro są powoływane do istnienia. A zatem dobro i byt nie są zamienne.

3.    Ponadto, jak powiada Algazel, dobro jest doskonałością, której ujęcie jest przyjemne. Lecz nie każdy byt ma doskonałość, materia pierwsza bowiem nie ma żadnej doskonałości. A zatem nie każdy byt jest dobry.

4.    Ponadto w przedmiotach matematycznych jest byt, ale nie ma tam dobra, jak wynika z tego, co powiada Filozof w III księdze Metafizyki [tekst 4]. A zatem dobro i byt nie są zamienne.

5.    Ponadto w księdze O przyczynach czytamy [tw. 4], że pierwszą z rzeczy stworzonych jest istnienie. Zgodnie z tym zaś, co Filozof twierdzi w Kategoriach [rozdz. XII], pierwsze jest to, czego kolejność nie może być zamieniona. Tak więc kolejność bytu i dobra nie może być zamieniona. A zatem dobro i byt nie są zamienne.

6.    Ponadto to, co podzielone, nie jest zamienne z tym, co dzieli, na przykład zwierzę z rozumnym. Lecz dobro i zło dzielą byt, gdyż wiele bytów określa się jako złe. A zatem dobro i byt nie są zamienne.

7.    Ponadto zgodnie z tym, co Filozof powiada w IV księdze Metafizyki, prywację można w pewnym sensie nazwać bytem. Lecz w żaden sposób nie można jej nazwać dobrem; w przeciwnym razie zło, którego istota polega na prywacji, byłoby dobrem. A zatem dobro i zło nie są zamienne.

8.    Ponadto, jak powiada Boecjusz w księdze O hebdomadach, dlatego dicuntiir esse bona, quia sunt a bono quod est Deus. Sed bonitas Dei est ip-sa sapientia sua et sua iustitia. Ergo eadem ratione, omnia quae sunt a Deo, essent sapientia et iustitia; quod est falsum. Ergo et primum; scilicet quod omnia sunt bona.

SED CONTRA. 1. Nihil tendit ni-si in suum simile. Sed omne ens tendit in bonum, ut Boetius dicit in lib. De hebd. Ergo omne ens est bonum; nec potest aliquid esse bonum nisi aliquo modo sit. Ergo bonum et ens convertuntur.

2. Praeterea, a bono non potest aliquid esse nisi bonum. Sed omne ens procedit a divina bonitate. Ergo omne ens est bonum; et sic idem quod prius.

RESPONDEO. Dicendum, quod cum ratio boni in hoc consistat quod aliquid sit perfectivum alterius per modum finis, omne id quod inveni-tur habere rationem finis, habet et rationem boni.

Duo autem sunt de ratione finis; ut scilicet sit appetitum vel desidera-tum ab his quae finem nondum at-tingunt, aut sit dilectum, et quasi de-lectabile, ab his quae finem partici-pant: cum eiusdem rationis sit tende-re in finem, et in fine quodammodo quiescere; sicut per eamdem natu-ram lapis movetur ad medium, et quiescit in medio.

zuszijstko jest dobre, że pochodzi od dobra, którym jest Bóg. Lecz dobroć Boga jest samą Jego mądrością i sprawiedliwością. A więc z tej samej racji wszystko, co pochodzi od Boga, musiałoby być mądrością i sprawiedliwością, co przecież jest fałszem. A zatem i pierwsze, iż mianowicie wszystko jest dobre.

JEDNAKŻE: 1. Wszystko dąży tylko do tego, co do niego podobne. ; Jednak każdy byt dąży do dobra, jak powiada Boecjusz w księdze O hebdo-madach. A więc każdy byt jest dobrem i nic nie może być dobre, jeśli w jakiś sposób nie jest. A zatem dobro i byt są zamienne.

2. Ponadto od dobra nie może pochodzić nic, co nie byłoby dobre. Lecz każdy byt pochodzi od dobroci Bożej. A zatem każdy byt jest dobrem. Tak więc trzeba powtórzyć to samo co przedtem.

ODPOWIADAM. Należy stwierdzić, że skoro racja dobra polega na tym, że coś może doskonalić drugie jako cel, wszystko, co zawiera rację celu, zawiera też rację dobra.

Racja celu zaś zawiera dioa składniki: że mianowicie cel jest pożądany lub upragniony przez to, co jeszcze go nie osiągnęło, oraz że jest miłowany przez to, co ma w nim udział, i dla niego jakby przyjemny. Z tej samej racji bowiem coś dąży do celu i w celu w pewien sposób spoczywa, podobnie jak przez tę samą naturę kamień porusza się do środka i w środku spoczywa.

25