9 (597)

POSTAWY A ZACHOWANIA 145

4.2.2,3 Warunkowanie instrumentalne w uczeniu się postaw Jak nagrody i kary kształtują postawy?

Dlaczego jedne dzieci mają pozytywną postawę wobec chodzenia do szkoły, a inne nie? Ponieważ jedne otrzymują w niej nagrody, a drugie - kary. Czasem postawy wobec szkoły są mieszane: uczeń może mieć entuzjastyczną postawę wobec kolegów, skrajnie negatywną zaś wobec nauki. Postawy kształtowane w wyniku otrzymywania nagród i/lub kar wyjaśnia mechanizm warunkowania instrumentalnego.

Na tej zasadzie kształtuje się także postawa wobec publicznego manifestowania wiary. Dorośli, którzy żegnają się przed posiłkiem nie tylko we własnym domu, ale także w miejscu publicznym (w restauracji czy w samolocie), prawdopodobnie otrzymywali w przeszłości pozytywne wzmocnienia za manifestowanie swojej wiary w sposób odważny. Najwcześniejsze wzmocnienia - z okresu dzieciństwa - są najważniejsze, ale nagrody czy kary otrzymywane później także nasilają lub zmieniają postawy. Może kiedyś przeżegnałeś się w restauracji i zauważył to szef, który potem powiedział, że bardzo sza-

Rycina 4.5

Pozytywne wzmacnianie prze-| wrażliwienia męża na punkcie własnej choroby nasili t.ę postawę, kara zaś (gdy żona zostawi go w łóżku i pójdzie spotkać się ze znajomymi) - prawdopodobnie zmniejszy to przewrażliwienie.