towym 25 kO. We wzmacniaczu wstępnym wykorzystuje się pentodę EF 86, odznaczającą się małymi szumami własnymi oraz małą wrażliwością na przydźwięk sieciowy i mikrofonowanie. Drugi stopień wzmocnienia z triodą EC 92 poprzedzony jest regulatorem wzmocnienia, a stopień końcowy z lampą EL 84 objęty ujemnym sprzężeniem zwrotnym. Wskutek tego układ wykazuje małą wrażliwość na zmiany obciążenia, które — jak wiadomo pojawiają się przy procesie modulacji siatki ekranowej i stanowią źródło zniekształceń. Obwód wejściowy wraz z lampą mikrofalową należy starannie zaekranować. Całość zasilana jest ze wspólnego zasilacza dla siatki ekranowej.
Proste rozwiązanie konstrukcyjne modulatora o mocy użytecznej 25 W, opracowanego przez SP7LW, uwidocznione jest na rys. 6-22. Urządzenie to może służyć do modulacji anodowej nadajnika o mocy 40 W. Pasmo przenoszone zawiera sic w granicach 50 -4- 8000 Hz; jest to więc modulator szerokopasmowy. Stopień końcowy z tetrodą strumieniową typu 807 pracuje w klasie ABj. Napięcie anodowe wynosi 400 V. Wzmacniacz wstępny z podwójną triodą typu 6 SN 7 (ECĆ 82) ma układ konwencjonalny i jest wraz z lampą całkowicie ekranowany. Zasilacz zmontowany na oddzielnej podstawie jest odsunięty od podstawy modulatora. Napięcie sterujące na siatkach lamp 807 waha się w granicach 22 24 V.
Optymalna oporność dopasowania między anodami tych lamp przy napięciu zasilającym 400 V wynosi 6000 O.
Odczepy na wtórnym uzwojeniu transformatora modulacyjnego umożliwiają łatwe dopasowanie wzmacniacza mocy w.cz. (PA) do układu modulatora. Konstrukcja korpusu transformatora — klasyczna, 3-cew-kowa; rdzeń typu AGA o wymiarach 90 X 100 X 40 mm *i powierzchni przekroju = 40 X 30 mm. Szczelina powietrzna między częścią E i I wynosi 0,2 mm i jest wypełniona paskiem preszpanu. Uzwojenie pierwotne zawiera dwie cewki po 1000 zwojów przewodu 0,3 mm Cu em, zaś wtórne — 1800 zwojów (odczepy: 1250, 1360, 1480, 1580, 1690 zw.) przewodu 0 0,4 mm Cu em.
Zasilacz, w układzie konwencjonalnym, dostarcza napięcia 300 V (stopnie wejściowe i ekrany wzmacniacza końcowego) oraz 400 V. Transformator sieciowy ma uzwojenie anodowe z dwoma odczepami i jest nawinięty na podobnym rdzeniu co i transformator wyjściowy. Grubość pakietu 50 mm. Uzwojenia: pierwotne 220 V — 660 zwojów" przewodu 0 0,75 mm; wtórne anodowe — 2 X 1100 zwojów (odczep 2 X 800 zw.) przewodu 0 0,5 mm; żarzenia lamp wzmacniacza 6,3 V — 2 X 9,5 zwojów przewodu 0 1,6 mm; żarzenia lamp prostowniczych 4 V — 2X6 zwojów przewodu 0 1,3 mm. Indukcyjność dławików filtru sieciowego 10 H, prąd dopuszczalny — 50 mA i 150 mA.
W amatorskiej radiokomunikacji krótkofalowej system modulacji częstotliwości jest znacznie mniej rozpowszechniony niż system modulacji amplitudy, a przy tym różni się od powszechnie stosowanego systemu modulacji częstotliwości na zakresach fal ultrakrótkich. Jest to modulacja wąskopasmowa, zajmująca w paśmie amatorskim kanał o szerokości praktycznie równej szerokości normalnej emisji z modulacją amplitudy. Stąd pochodzi też skrót używany powszechnie na określenie tego rodzaju modulacji: NBFM (Narrow Band Freąuency Modulation).
Zalety wąskopasmowej modulacji częstotliwości są następujące:
— wzmacniacz modulacyjny o niewielkiej mocy (wyłącznie napięciowy),
— mały wpływ zakłócający przy pracy nadajnika NBFM na odbiorniki radiofoniczne AM znajdujące się w sąsiedztwie radiostacji,
— dobre wykorzystanie mocy nadajnika; pracuje on mocą równą mocy stosowanej przy emisji Al,
— mniejsze zakłócenia i wahania sygnału przy odbiorze dzięki możliwości zastosowania ogranicznika amplitudy.
Natomiast do wad tego rodzaju modulacji można zaliczyć:
— konieczność stosowania specjalnego detektora częstotliwości w odbiorniku, lub zastępczego odbioru na zboczu krzywej rezonansowej,
— konieczność stosowania generatora sterującego, •przestrajanego w nadajniku, a to wskutek trudności zrealizowania w prosty sposób mo-
Rys. 7-1. Przebieg modulacji częstotliwości
dulacji częstotliwości z dostatecznie dużą dewiacją przy sterowaniu nadajnika kwarcem,
— wymagana duża stabilność częstotliwościowa układu modulacyj-nego, nic ustępująca stabilności stosowanego VFO.
153