amat urz kr163

zapewnia stosunkowo prosty układ detektora iloczynowego (rys. 14-91). Detektor iloczynowy jest układem mieszacza, do którego doprowadza sję z jednej strony sygnał pośr. cz., z drugiej zaś sygnał z BFO (rys. 14-95). Detektor iloczynowy, dzięki działaniu wzmacniającemu, zapewnia w pro-

+250 V

Rys. 14-91. Układ detektora iloczynowego z trzema triodami

cesie demodulacji właściwy stosunek amplitud obu sygnałów.

Szerokie zastosowanie przy odbiorze SSB i CW znalazł prosty detektor iloczynowy (występujący w literaturze obcej pod nazwą „product detector”) w układzie opracowanym przez W2CSY. Cechuje go niewielka podatność na modulację skrośną. Pracują w nim trzy triody dwóch lamp typu ECC 82. Czwartą triodę można dodatkowo wykorzystać jako wzmacniacz m.cz. lub nawet stopień BFO. Trioda L2 w układzie wtórnika katodowego sterowana jest napięciem z BFO o amplitudzie większej od 2 V. Trioda LI otrzymuje sygnał sterujący około 0,3 V z końcowego obwodu wzmacniacza pośr. cz. odbiornika i pracuje także w układzie wtórnika katodowego. W obwodzie wyjściowym triody L3 pracującej jako wzmacniacz z uziemioną siatką otrzymuje się użyteczny sygnał m.cz. o ampli

tudzie około 0,5 V. W stopniu tym następuje proces mieszania. Opornik w obwodzie katody zwiększa wartość ujemnego napięcia siatki sterującej, konieczną dla liniowej pracy układu.

Uproszczony układ detektora iloczynowego z jedną podwójną triodą przedstawiony jest na rys. 14-92. Sygnał z BFO dostarcza ujemnego napięcia polaryzacji dla siatki sterującej triody L2 stopnia mieszacza dzięki przepływowi prądu siatki przez opornik 100 k£2.

Obwód wyjściowy mieszacza zawiera układ filtrujący w. cz. w postaci dławika w. cz. o indukcyjności 2 mil i dwóch kondensatorów o pojemności 220 pF.    "    •

Tego typu detektory włącza się w układ odbiornika równolegle do detektora diodowego. W zależności od rodzaju odbieranego sygnału (A3a, Al, lub A3) przełącza się obwód m.cz. po stronie wyjściowej układów detektorowych.

Poza odbiorem SSB detektor iloczynowy umożliwia odbiór sygnałów dwuwstęgowych A3 z tzw. podwyższoną falą nośną. Ten' system odbioru zmniejsza zniekształcenia towarzyszące selektywnemu zanikowi i zapewnia dla fali nośnej silniejsze wzmocnienie niż dla wstęg bocznych. (Przy selektywnym zaniku poziom fali nośnej spada poniżej poziomu wstęg bocznych).

Dużą przydatność wykazuje detektor iloczynowy także w odbiorze telegraficznym. Normalnie stosowane układy, zdudniające częstotliwość BFO z sygnałem pośr. cz. w obwodzie detektora diodowego, obciążone są szeregiem wad, jak np.:

—    duży poziom szumów wzrastający w miarę zwiększenia amplitudy sygnału BFO,

—    trudność dobrania amplitudy BFO zawsze równej amplitudzie użytecznego sygnału pośr. cz.,

—    wpływ napięcia BFO na obwody ARW, zmniejszający ogólną czułość odbiornika.

Dzięki dużej liniowości charakterystyki detektora iloczynowego otrzymuje się po zmieszaniu w nim obu sygnałów akustyczny sygnał użyteczny z małą zawartością szumów i zniekształceń. Oddziaływanie na obwody pośredniej częstotliwości ze strony BFO jest także znacznie osłabione.