anatomia 7

przestrzeń międzykomórkowa

fiiamenty pośrednie cytokeratynowe przylegające do płytki desmoplakinowej

cytoplazmatyczna płytka —

desmoplaktnowa

w

.

cytoplazma

białka błonowe (desmogleiny)

błony komórkowe

Widać je jako obszar elektronowo gęsty, do którego dochodzą fiiamenty cytokeratynowe (FC). Błony komórkowe (BK) oddzielające płytki przylegania są od siebie oddalone przestrzenią szerokości ok. 30 nm, w której może znajdować się pasmo elektronowo gęste, przebiegające w osi symetrii desmosomu (D).

Ryc. 3.11. Desmosom

a.    W skład każdego desmosomu wchodzi płytka przylegania zbudowana z wielu białek łączących. Głównym ich rodzajem jest desmoplakina. Do płytki dochodzą fiiamenty pośrednie cytokeratynowe (tonofilamenty). W adhezji komórkowej pośredniczą białka błonowe zwane desmogleinami.

b.    Płytki przylegania (P) sąsiadujących komórek mają kształt dysku.

Ryc. 3.9. Obwódka zwierająca

Włókna aktynowe przylegających komórek są połączone za pomocą białek wiążących aktynę (a-aktynina i winkulina) z białkami błonowymi należącymi do grupy glikoprotein powierzchniowych, pośredniczących w adhezji komórkowej (kadheryny). Przyleganie komórek umożliwia E-kadheryna, łącząca komórki w obecności jonów Ca²⁺.

W mikroskopie elektronowym obwódka zwierająca jest widoczna w postaci płytki włóknistej (P) będącej skupieniem materiału elektronowo gęstego, przylegającego do błony komórkowej (BK) i odpowiadającego umiejscowieniu a-aktyniny i winkuliny, do których przyłączają się fiiamenty aktynowe (A). Międzykomórkowe elementy tego połączenia (struktury zewnątrzkomórkowe odpowiadające kompleksom cząsteczek E-kadheryny i Ca²⁺) są niewidoczne, a w miejscu ich występowania jest wyraźna jasna przestrzeń pomiędzy sąsiadującymi komórkami.

Ryc. 3.10. Przyczep ogniskowy

Wiązki filamentów aktynowych łączą się poprzez białka wiążące aktynę (a-aktynina, winkulina i talina) z białkiem błonowym, integry-ną, należącą do cząsteczek odpowiedzialnych za adhezję komórkową (zob. ryc. 4.9).