K �jna DIALEKTY POLSKIE771

cą granicę między zachodnimi i środkowymi dialektami lechickimi a przyległymi do nich dialektami łużyckimi, które zachowały tell różniące się skróceniem samogłoski od czeskiego tell. Pogłębieniu uległ ton odcinek leebicko-łużyckiej granicy oraz zarysował się nowy na pograniczu wsehod-niolechieko-łużyckim w okresie, gdy psł. *tort przeszło w dialektach le-cMckieh zależnie od intonaeyjno-akcentowych warunków w troi lub tort, podczas gdy w dialektach łużyckich, dało ono tylko trot, a w czesko-sło-wackiej grupie dialektów trat. Trzecią innowacją pogłębiającą proces wyodrębniania się grupy leehickiej było północnolechickie całkowite zmieszanie £ $ ? ol na skutek konsekwentnej labiowelaryzacji, przeciwstawiające się częściowemu tylko, nie występującemu w każdej pozycji po wargowych, utożsamianiu f z Z w dialektach łużyckich i południowo-lechickich.

Izoglosy takich paralelnio wytworzonych w grupie łużyckiej i leelii-ckiej innowacji, jak: welaryzaeja *fl w p; rozłożenie sonantów (ohjęło też częściowo dialekty czeskie, w których Z i f z wyjątkim pozycji po wargowych przeszły w 14); łużyckie i częściowo lechickie stwardnienie spółgłosek przed 'ar nie różnicują tych dwu ugrupowań dialektów.

Xie przestają jednak hyó ich cechami dialektalnymi — wyróżniającymi je od pozostałych dialektów słowiańskich.

Najwyrazistsze przejawy formowania się odrębnej od łużyckiej grupy leehickiej dialektów przypada na okres przegłosu (dyspalatalizacji) samogłosek przednich, wywołanej następstwem przedniej ęzykowyck twardych, dzięki któremu dotychczasowa granica zachodniolechicko-półnoenolużycka (tołtitelt; tart || trot: trot; toolkb : welkb) ugruntowana została izoglosami 'a ^ *£T oraz 'o ^ *ęT. a granica wsehodniolechicko-łużycka (tart || trot: : trot) także izoglosami pochodzących z przegłosu 'a, ’o oraz dodatkowo izoglosą ’o ^ *eT. Proces przegłosu *eT w 'o hył ostatnim etapem formowania się grapy leehickiej, a równocześnie jednym z przejawów jej zdecydowanego rozłamu na grapę polską i połabską oraz początkiem intensywnego różnicowania się tych dwu ugrupowań dialektów leckidrieh. Przypada on na okres odizolowania nie tylko plemion łużyckich, podbitych w X wieku przez STiemc-ów, ale także rozłamu plemion lechickicli na grupę połabską oraz polską. Natężenie procesów formowania się językowej grupy leehickiej zbiegło się na skutek wielu okoliczności zewnętrznych z jej rozpadem na połabskie i polskie ugrupowania dialektów lechickicli, kt órych dalszy rozwój językowy staje się odtąd bardzo rozbieżny i musi być odrębnie rozpatrywany.

K. Dejna, Dialekty...