BadaniaMarketKaczmarczyk3

2.2.1

Rodzaje błędów

Błędy doboru próby. Jest to najszersza kategoria błędów, ponieważ powstają one w całym procesie dobom próby. Oto poszczególne rodzaje tych błędów:

•    błędy wytypowania niewłaściwej populacji generalnej, wynikające z różnicy między populacją, która koniecznie powinna dać potrzebne dane, a populacją szukaną prze/, badacza:

•    błędy wytypowania niewłaściwego wykazu populacji badanej, wynikające z różnicy między populacją zdefiniowaną przez badacza a używaną przez niego listą badanych jednostek;

•    błędy losowego doboru próby, wynikające z różnicy między próbą reprezentatywną a próbą otrzymaną w wyniku zastosowanej metody losowania;

•    błędy nielosowego doboru próby, wynikające z różnicy między próbą reprezentatywną a próbą otrzymaną w wyniku zastosowania metody doboru nielosowego;

•    błędy niewłaściwego stosowania próby, wynikające z różnicy między próbą dobraną a próbą rzeczywiście stosowaną (pobraną w terenie i poddaną potni arom).

Przykładem drugiego rodzaju błędu może być zastosowanie książki telefonicznej jako wykazu populacji mieszkańców miast polskich. Wykaz ten bowiem nie obejmuje całej badanej populacji i dobrana na jego podstawie próba losowa nie będzie próbą reprezentatywną (na 100 mieszkańców w Polsce przypada około 25 aparatów telefonicznych). Ponadto nie wszyscy posiadacze aparatów telefonicznych znajdują się na tej liście.

Błędy problemu badawczego. Błędy te wynikają z różnicy między danymi niezbędnymi do rozwiązania określonego problemu decyzyjnego a poszukiwanymi przez badacza danymi opisanymi w problemie badawczym. Załóżmy, że decydent trafnie określi problem decyzyjny, którym jest znalezienie sposobów zahamowania spadku sprzedaży w sklepie wolnocłowym na przejściu granicznym. Badacz, w celu rozwiązania problemu decyzyjnego, postanawia poznać opinie klientów o cenach sprzedawanych towarów. Określony tak problem badawczy może kryć błąd spowodowany tym, że ceny nie muszą być jedynym i najważniejszym czynnikiem hamującym sprzedaż. Aby uniknąć tego błędu, należy najpierw dokładnie obliczyć niezbędne informacje potrzebne do podjęcia decyzji. Będą to na pewno informacje mówiące o przyczynach zaobserwowanego spadku. Prawidłowo sformułowany problem badawczy powinien więc brzmieć: „Przyczyny spadku sprzedaży w sklepie wolnocłowym”.

Błędy pomiaru. Błędy pomiaru wynikają z różnicy między wynikiem osiągniętym w danym pomiarze a wynikiem poszukiwanym przez badacza. Jest to ob-

43