W przykładzie 5.3 pokazano, jak można wykorzystać tendencję o charakterze liniowym do opracowania prognozy sprzedaży kryształów.
Analiza waiiań SEZONOWYCH. Wiele zjawisk rynkowych, zwłaszcza sprzedaż, popyt i zapasy, zmienia się okresowo w cyklach rocznym, kwartalnym, miesięcznym, a nawet tygodniowym i dziennym. Co pewien czas zmiany sezonowe powodują spiętrzenie pracy i zaburzenia w obsłudze klientów, transporcie, handlu, sterowaniu zapasami. Prognozowanie i znajomość wahań sezonowych pozwalają na rozładowanie zaburzeń. Jest wiele metod wyodrębniania wahań sezonowych. Największe zastosowanie mają dwie metody: średniej ruchomej
i wskaźników łańcuchowych. Zadaniem większości metod jest określenie trendu rozwojowego. Metody te stosuje się w zależności od rodzaju trendu (liniowy lub nieliniowy) oraz typu wahań sezonowych — addytywnych bądź multiplikatyw-nych. Na przykład metoda średniej ruchomej (absolutna) jest stosowana wówczas, gdy zebrane dane charakteryzuje trend liniowy, a wahania sezonowe są addytywne, o stałej amplitudzie.
Wykorzystując dane o wielkości kwartalnej sprzedaży saletry amonowej, opracowano najbardziej prawdopodobną wersję prognozy dla czterech kolejnych kwartałów. Oszacowany model w 88,4% wyjaśnia rzeczywiste kształtowanie się wielkości sprzedaży saletry w poszczególnych kwartałach trzech lat stanowiących podstawę prognozy. Dotychczasową tendencję dobrze opisuje następujące równanie:
V> 62,93 + 2,679/ + 12,17 W. + 59,141% - 64,94 W3,
gdzie:
Yj — wielkość sprzedaży w okresie /,
/ — zmienna czasowa o wartościach od /= 1 dla I kwartału pierwszego ro
ku do /= 12 dla IV kwartału trzeciego roku,
W. — zmienne zero-jedynkowe umożliwiające ocenę efektu sezonowości sprzedaży.
Na podstawie uzyskanych ocen parametrów obliczono prognozowane wielkości sprzedaży dla poszczególnych kwartałów. Obliczono toż średnie błędy absolutne i błędy względne dla każdego kwartału prognozowanej sprzedaży.
Ż ródlo: A. Balicki. M. Szrcdor. Prognoza sprzedaży wyrobów ZAW we Włocławku, dodatek do raportu sporządzonego przez Instytut Usług Marketingowych EUROTEST w Gdańsku na zlecenie ZAW we Wtcclawku.
310