Alkocholizm jest chorobą 11

Uzależnienie od alkoholu

według Światowej Organizacji Zdrowia

Wprawdzie, od 1997 roku, obowiązuje w Polsce X wersja Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD - 10), jednak, przed jej przedstawieniem, chciałbym nieco przypomnieć wersję poprzednią oraz okoliczności jej powstania.

Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia zaproponowali, aby zrezygnować z używania terminu „alkoholizm”, bowiem nie jest on jednoznaczny i może obejmować zarówno chorobę alkoholową jak i picie wykraczające poza normy kulturowe. Termin ten może również oznaczać patologię społeczną związaną z piciem alkoholu. Takie podejście zadecydowało o wprowadzeniu w 1978 roku do IX wersji Międzynarodowej Klasyfikacji (ICD-9) terminu „zespół uzależnienia od alkoholu” („zespół zależności alkoholowej”) w miejsce stosowanych dotychczas określeń, takich jak alkoholizm nałogowy czy alkoholizm przewlekły. Zaproponowano też, aby szeroko rozumiane pojęcie „alkoholizm” zastąpić terminami - „problemy alkoholowe” lub „stany ograniczonej sprawności spowodowanej alkoholem”.

Jednocześnie zaproponowano, aby uzależnienie od alkoholu rozpatrywać w tych samych kategoriach co inne uzależnienia, stąd też definicja uzależnienia od alkoholu jest prawie identyczna z definicją innych uzależnień.

Przez uzależnienie od alkoholu należy rozumieć stan psychiczny i fizyczny, wynikający ze współdziałania żywego organizmu i alkoholu. Stan ten charakteryzuje się zmianami w zachowaniu i innymi następstwami, w tym zawsze przymusem (nieodpartą chęcią) ciągłego lub okresowego używania alkoholu po to, aby doświadczyć psychicznych efektów jego działania lub uniknąć objawów wynikających z jego braku (złego samopoczucia, dyskomfortu). Zmiana tolerancji może, ale nie musi, towarzyszyć temu zjawisku. Człowiek może uzależnić się równolegle od alkoholu i innych środków (spożywanych, wdychanych czy przyjmowanych w formie iniekcji).

Zależność psychiczna polega na potrzebie częstego lub stałego przyjmowania alkoholu celem powtórzenia poprzednich przeżyć związanych z jego przyjęciem.

Zależność fizyczna jest stanem biologicznej adaptacji wobec alkoholu, bez którego organizm nie może prawidłowo funkcjonować. Przerywanie lub ograniczanie podawania alkoholu pociąga za sobą występowanie zaburzeń czynności ustroju, określanych mianem abstynencji (zespołu odstawienia).

Tolerancja jest to stan, w którym powtarzanie tej samej dawki alkoholu daje coraz słabszą reakcję, a dla uzyskania tego samego efektu działania konieczne jest zwiększenie dawki.

Rozpoznawanie uzależnienia od alkoholu należy opierać na analizie powiązanych ze sobą i powtarzających się objawów. Objawy te manifestują się obecnością związanych z piciem zmian w zachowaniu, zmianami odczuwanymi subiektywnie oraz zmienionym stanem psychobiologicznym. Jednocześnie konieczne jest uwzględnienie wpływu czynników wewnętrznych i zewnętrznych, stopnia nasilenia objawów oraz częstości ich występowania. Prawidłowo postawiona diagnoza musi więc być wypadkową objawów somatycznych, psychicznych i społecznych, występujących w ramach określonego kręgu kulturowego.

Zmiany

w zachowaniu    Stwierdzamy je wówczas, kiedy:

-    sposób picia nie odpowiada wzorcowi picia przyjętemu w danym kręgu kulturowym pod względem dawek, pory i okoliczności picia (m.in. picie alkoholu niezależnie od pory dnia, picie samotne, picie alkoholi niekonsumpcyjnych);

-    spożywane są wysokie dawki dobowe alkoholu z tym, że podczas oceny należy uwzględnić wagę ciała, sposób odżywiania, ogólny stan zdrowia, sposób rozkładania poszczególnych dawek oraz trudności pijącego w zapamiętywaniu dokładnej ilości wypitego alkoholu;

-    zmniejszyła się różnorodność zachowań związanych z piciem (np. całkowita abstynencja jest alternatywą dla ciężkiego „ciągu”);

-    uległa osłabieniu zdolność do reagowania na tzw. wzmocnienia negatywne tj. picie alkoholu pomimo presji rodziny, przyjaciół, znajo-

63