amat urz kr057

Charakterystyczną wielkością dla modulacji amplitudy jest tzw. głębokość modulacji, określana zależnością

Inuur Imirt Imax "h Imin

.Jest to zatem stosunek przyrostu amplitudy prądu fali nośnej przy modulacji do amplitudy prądu fali nośnej niemodulowanej.

Modulacja przeprowadzona z głębokością m > 1 prowadzi do poważnych zniekształceń otrzymywanych sygnałów wypadkowych. Zjawisko takie nosi nazwę przemodulowania (rys. 5-2).

Rys. 5-2. Modulacja 100% / i przemod ulowa nie

#||HI IhH-

Wypadkowe drgania przebiegu modulowanego mogą być rozłożone na s nusoidalne składowe harmoniczne. I tak, przy modulowaniu fali nośnej jednym tonem o częstotliwości akustycznej powstaje w wyniku suma prądów składowych, tzw. widmo modulacyjne

m Jo „    tu Iq

I = Jo sin ii t H--₂ cos (Q — oj) t--^ ^cos + oj) t

AB    C

gdzie:

ii — pulsacja odpowiadająca częstotliwości fali nośnej F, oj — pulsacja odpowiadająca częstotliwości fali modulującej /,

A — składowa odpowiadająca fali nośnej,

B — składowa odpowiadająca dolnej wstędze bocznej modulacji,

C — składowa odpowiadająca górnej wstędze bocznej modulacji.

Z powyższego wzoru wynika, że przy m — 1, czyli przy tzw. 100% modulacji, amplituda wstęg bocznych wynosi

Graficzny obraz widma powstałego przy modulacji jednotonowej pokazany jest na rys. 5-3.

Gdy przy modulacji amplitudy przebiegiem modulującym będzie nie ton ciągły, lecz pewne pasmo częstotliwości akustycznych (np. pasmo częstotliwości zawarte w mowie ludzkiej), wtedy po obu stronach fali nośnej powstaną dwie odpowiednio szerokie wstęgi boczne (rys. 5-4). Szerokość tych wstęg jest zależna od szerokości pasma, w jakim zawarte są częstotliwości akustyczne przebiegu modulującego, obejmujące zakres fj “ż- f_K (fd — dolna częstotliwość graniczna przebiegu modulującego;

112

/_g — górna częstotliwość graniczna przebiegu modulującego). Krawędzie wstęg bocznych oddalone są zawsze od częstotliwości nośnej o wielkość f_d. Jest więc rzeczą zrozumiałą, że przy stosowaniu modulacji ampli-

h

-
_L_	2 ^m?o

0 u 9-u    9    5+0)

Rys. 5-3. Widmo częstotliwości w przebiegu modulacji jednoto-

nowej

tudy zajmuje się w paśmie częstotliwości znacznie więcej miejsca niż przy stosowaniu nadajnika telegraficznego z manipulowaniem fali ciągłej. Ponieważ pasma amatorskie ze względu na przepisy telekomunikacyjne są bardzo wąskie, należy ograniczać do minimum pasmo częstotliwości modulujących. Usprawni to w dużej mierze łączność foniczną dzięki zmniejszeniu zakłóceń przysparzanych pobliskim krótkofalowcom, a poza tym zwiększy ekonomię wykorzystania mocy nadajnika przypadającej na boczne wstęgi modulacyjne.

Ponieważ przy łączności krótkofalowej stosowana jest wyłącznie fonia, zatem w zupełności wystarczy przekazywanie pasma częstotliwości akustycznych o szerokości

U ~    = 300 Hz -T- 3000 Hz,

co zresztą znajduje potwierdzenie w badaniach logatomowych zrozumiałości połączenia telekomunikacyjnego.

W praktyce krótkofalarskiej rozszerzenie tego pasma przy pracy Dx-wej bynajmniej nie zwiększa zrozumiałości. Przeciwnie, wyniki mogą być nawet gorsze, nie mówiąc już o zakłóceniach w pracy stacji sąsiednich. Rozszerzanie pasma modulującego mija się z celem również ze względu na ogół wąską wstęgę przenoszenia przez współczesne odbiorniki krótkofalowe (konieczność przeprowadzania nasłuchów na bardzo zagęszczonych pasmach). Tłok ten, z każdym rokiem coraz większy, wynika ze spontanicznego rozwoju krótkofalarstwa w kraju i na świecie.

i

Fala nośna

III I I III    11II

fg Wstęga f_d f_a Wstęga fg boczna    F boczna

F-f    F+f

Rys. 5-4. Widmo częstotliwości w przebiegu modulacji pasmem częstotliwości

Zawężenie pasma od strony dolnych częstotliwości jest korzystne także ze względu na ewentualne usunięcie przydźwięku 50 Hz lub 100 Hz, łatwo występującego w urządzeniach modulujących. Formując jeszcze odpowiednio przenoszenie kanału fonicznego (za pomocą dodatkowych filtrów m.cz.), uzyskuje się modulacje o wyjątkowo dobrej zrozumiałości. Modulowany odkształconym przebiegiem nadajnik zapewnia dobrą łączność w warunkach Dx-wych. Sam odbiór dochodzi łatwo do skutku na znacznych nawet odległościach i przy silnych zakłóceniach ze strony stacji sąsiednich. Oczywiście indywidualna barwa głosu operatora jest przy tym zmieniona, ale w łączności krótkofalowej chodzi głównie o przekazanie treści wzajemnych informacji.

113

fi — Am.it. uradzenia krótkofalowe