CB i rad 110

110

VII. PARAMETRY UŻYTKOWE ODBIORNIKÓW

W rozważaniach tych pomijamy całkowicie „dopałkiewiczów” z zainstalowanymi „kaloryferami”. W tej kwestii na uwagę zasługują coraz bardziej popularyzowane skróty mocy do nadajników CB.

Można policzyć sobie, ile razy mniej dokuczliwa będzie dla otoczenia stacja z mocą 0,25 W. Przeprowadzone próby (CB)m.in. przez Mirka 347 w Olsztynie dowiodły, że nawiązanie łączności nie tylko na terenie Olsztyna, ale i okolic jest możliwe z dobrą słyszalnością po obydwu stronach przy mocy 0,06 W, oczywiście przy dobrze zestrojonych stacjonarnych instalacjach antenowych. Potwierdza to zresztą starą maksymę krótkofalarską, że 80% sukcesów w łącznościach leży po stronie anteny. Chodzi tu bowiem o moc wypromie-niowaną przez antenę, a nie o dostarczoną do instalacji antenowej.

Podkreślić należy, że dobrze zestrojona antena po stronie nadawczej będzie równie dobrze spisywała się po stronie odbiorczej.

Drugim istotnym parametrem decydującym o jakości odbiornika jest jego selektywność, definiowana jako szerokość pasma odbieranego sygnału. Szerokość ta zależy od szerokości pasma filtru środkowoprzepustowego o torze pośredniej częstotliwości. Pasmo to nie może być zbyt wąskie, ponieważ zniekształci sygnały użyteczne. Nie może być też zbyt szerokie, gdyż znacznie wzrośnie wtedy poziom sygnałów zakłócających.

Optymalna szerokość pasma zależy od rodzaju modulacji.

Dla modulacji: częstotliwości (FM) przy dewiacji 3 kHz wynosi ona 6 kHz, amplitudy (AM) zmniejsza się do 5 kHz, a dla jednowstęgowej (SSB) osiąga 2 kHz.

Jak łatwo zauważyć, dla każdej modulacji najlepszy byłby oddzielny specjalny filtr, ale byłoby to rozwiązanie zbyt kosztowne. Na ogół w przypadku modulacji AM i FM dopuszcza się zapas + - 1 kHz na niezbyt dobre dostrojenie nadajnika do odbiornika. W związku z tym w urządzeniach AM/FM stosuje się na ogół filtry o przenoszeniu co najmniej 8 kHz. Przy minimalnej szerokości filtrów okazałby się konieczny tzw. CLARIFIER, czyli precyzyjne dostrojenie odbiornika do korespondenta, by nie pojawiały się zniekształcenia.

Proste radiotelefony AM i FM mają więc jeden szeroki filtr i w związku z tym nie potrzebują precyzera. Odbija się to oczywiście na jakości odbioru przede wszystkim sygnałów dalszych. W urządzeniach SSB niezbędny jest filtr o znacznie lepszej jakości i szerokości pasma 2 kHz. Ze względu na wysoki koszt ten sam filtr wykorzystywany jest w nadajniku i odbiorniku.

Specyfika pracy emisją SSB narzuca konieczność wyposażenia radia w precy-zer. Jeżeli zastosujemy filtr o paśmie przepustowym szerokości od 4,5 do 5 kHz, to można go wykorzystać także do pracy w AM. 5 kHz to za dużo dla SSB, tak jak za dużo było 8 kHz dla AM. Jednak urządzenia takie są powszech-