CCF20071020002 (2)

CCF20071020002 (2)



1.2. Rodzaje samotności

1.2.1. Samotność społeczna

Samotność społeczna jest różnie przedstawiana w literaturze przedmiotu, bywa także określana mianem samotności fizycznej. Janusz Gajda poprzez samotność społeczną rozumie sytuacją charakteryzującą się „osłabieniem lub brakiem wiązi naturalnej z innym człowiekiem, życie niejako w bardzo luźnym związku ze społeczeństwem lub nawet poza nim”1.

Samotność społeczną charakteryzuje brak przyjaźni, przyjaciel-skości, towarzystwa, wspólnoty, mówiąc ogólnie, społecznej sieci powiązań i wspólnego społecznego doświadczania. Przyjaźń, włączając w niąintra- i interrodzinne związki przyjacielskie, stanowi podstawą istnienia prawdziwych społeczności. Bez takich społecznych wiązi jednostka czuje sią nie tylko samotna w świecie, ale i obca w nim - wyalienowana, oddzielona od ludzkości, jako że świat ludzi jest ze swej natury społeczny2. Jan Szczepański natomiast uważa, że jest „wyłącznym obcowaniem z sobą samym, jest koncentracją uwagi wyłącznie na sprawach swojego wewnętrznego świata”3.

Janusz Gajda dzieli samotność społeczną na całkowitą i częściową. O samotności częściowej mówi się wówczas, gdy zauważa się brak więzi naturalnych człowieka, ale utrzymuje on kontakty osobiste trwałe z innymi ludźmi. Samotność całkowita zachodzi natomiast wtedy, gdy brak więzi naturalnej połączony jest z brakiem styczności osobistych trwałych. Jest to zjawisko podobne do „izolacji społecznej” tzn. braku obecności innych ludzi i fizycznego z nimi kontaktu. Wydaje się, iż samotność społeczna całkowita w szczególnej mierze dotyka ludzi starych, opuszczonych przez dzieci i mieszkających osobno. Kontakty osobiste z innymi ludźmi są utrudnione ze względu na wiele czynników nasilających się w okresie starości4.

Istnieją dwie zasadnicze formy samotności, które mają decydujący wpływ na sposób jej przeżywania. Pierwsząz nich jest samotność pożądana, samotność z wyboru, drugą zaś samotność niechciana, na którą człowiek zostaje skazany mimo swej woli. Często spotyka się pogląd, iż samotność w odróżnieniu od osamotnienia jest stanem niezbędnym w życiu każdego człowieka.

Już w starożytności Epiket w Diatrybach podkreślał konieczność samotności w życiu każdego człowieka. Ukazał on życie tłumu i życie mędrca. Tłum został przedstawiony jako bezmyślna, natrętna masa. Mędrzec, aby się przed nim uchronić, powinien żyć w samotności, która pozwoli mu na życie prywatne i poznanie samego siebie. Epiket pisze: „Podobnie jak źli śpiewacy w teatrze sami nie potrafią zawodzić, lecz tylko w licznym zespole, tak samo niektórzy nie potrafią iść sami na przechadzkę. Człowieku-jeżeli jesteś człowiekiem, sam jeden wybieraj się na przechadzkę i sam ze sobą rozmawiaj, a nie ukrywaj się w chórze. Naraź się kiedyś na pośmiewisko, obejrzyj wszystko ze wszech stron, otrząśnij się wreszcie z drzemki, abyś poznał kim jesteś”. To samopoznanie ma pomóc mędrcowi w odkryciu, co wiąże jego wolność z jego własnym losem. Starcy odróżniali to co zależne od nich samych od tego co zależne od innych ludzi. Warunkiem osiągnięcia wewnętrznego spokoju i harmonii jest wyzwolenie się przez mędrca od wszystkiego, co nie jest zależne od jego woli. Epiket szczęście człowieka upatruje więc nie w obiektywnej rzeczywistości, lecz w duchowej wolności. Najlepszym sposobem pokonania samotności jest według niego liczenie na samego siebie, a nie szukanie ostoi w przyjaciołach. Jednak, aby być zdolnym do pokonania bezradności, jaką niesie za sobą samotność, trzeba żyć na granicy odosobnienia. W średniowieczu samotność również przedstawiana była jako wartość w życiu człowieka. Według Eckharta „Najbardziej radosny jest len, kto żyje w największym odosobnieniu. Stąd im szybciej człowiek ucieka od stworzenia, tym szybciej biegnie ku niemu Stwórca. Dlatego najlepsze z wszystkiego okazuje się odosobnienie, ono bowiem oczyszcza duszę, rozjaśnia sumienie, rozpala serce, budzi ducha, roz-ilicea pragnienie, ułatwia poznanie Boga, oddala stworzenia i z Nim się jednoczy”. W epoce renesansu pochwałę samotności głosił Pe-Iraica w traktacie De vita solitaria. Pisze on: „Samotność jest święta,

21

1

   J. Gajda, Samotność i kultura, Warszawa 1987, s. 86.

2

   B. Hołyst, Na granicy życia i śmierci, Warszawa 1997, s. 368.

3

   J. Szczepański, Sprawy ludzkie, Warszawa 1984, s. 21.

4

4 J. Gajda, Samotność i kultura..., op. cit., s. 86-87.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20071020002 1.2. Rodzaje samotności 1.2.1. Samotność społeczna Samotność społeczna jest różnic p
CCF20061214053 niecznie staż w firmie, lecz zaufanie, jakim jest obdarzany w swojej społeczności (d
CCF20071020004 poczuciem przynależności społecznej a poczuciem indywidualności człowieka. Nacisk sp
CCF20080116022 548 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ sywnemu i kolonizacji życia codziennego przez ko
CCF20080116035 502 PODSTAWY KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ znaczenia. W poezji jest wszechobecna; w histori
CCF20090610020 powiedzieć, że społeczeństwo jest zobiektywizowanym ludzkim dzia-j laniem, co oznacz
CCF20091120019 Moralność jako „fakt społeczny”1 Pospolicie słyszy się, że moralność jest wytworem s
HPIMczapla1 "Kiedy ktoś marzy samotnie, to jest to tylko marzenie. Kiedy marzy&n
CCF20090129000 Początki i rozwój refleksji socjologicznej Refleksja o życiu społecznym jest prawie
CCF20090129007 Trauma zmian społecznych Byt społeczny jest procesem - jest w trakcie nieustannego s
Zdj?cie0303 © Psychologia społeczna jest dziedziną antyczną. Lecz jest także współczesna — ultrawspó

więcej podobnych podstron