CCF20081202028

kapusty i ogórków). W środowisku może zachodzić równik alkalizacji, np. na skutek zużywania kwasów orgiinlt przez pleśnie lub wydzielania substancji alkalizujących (Nil, ■< aminokwasy) przez bakterie gnilne.    H

Człowiek, znając wpływ różnych czynników na drobin mi może odpowiednio kierować procesami życiowymi mikrom| mów, tzn. albo wykorzystywać te procesy celowo w swo|t>| podarce, albo zwalczać szkodliwą działalność drobnounii w przemyśle i gospodarstwie domowym, a ponadto zapobicgm' wojowi drobnoustrojów chorobotwórczych.    I

1

5.2. Wpływ wody na procesy życiowe    1

drobnoustrojów    1

Odpowiednia ilość wody w podłożu jest jednym z najistoim szych warunków rozwoju mikroorganizmów. Minimum wody | trzebnej w podłożu do wzrostu bakterii wynosi około 30%, |1 pleśni około 15%. Szczególnie wrażliwe na brak wody są lnu wegetatywne, które stosunkowo szybko giną. Dużą odpornośó brak wody wykazują przetrwalniki bakterii, zarodniki pleśni i dn dży, bakterie mające otoczki śluzowe, gatunki osmofilne draki i pleśni.    jH

Znaczenie wody dla komórki jest wielorakie. Liczne przemili chemiczne w komórce odbywają się w środowisku wody i / j udziałem. Poza tym komórka pobiera potrzebne jej składniki odzy| cze tylko w postaci roztworów wodnych i w takiej samej posil wydala produkty zbędne i szkodliwe.

Obecność wody decyduje także o ciśnieniu osmotyci nym w środowisku. Wewnątrz komórki panuje stosunkowo wysoki ciśnienie osmotyczne, nadające jej odpowiednią prężność (turgoi) Dzięki regulującym właściwościom ściany komórkowej i błony cyto plazmatycznej komórka jest stosunkowo mało wrażliwa na zmian) ciśnienia osmotycznego w środowisku i potrafi się przystosować do samodzielnego bytowania. Jednak, zmieniając ciśnienie osm o tyczni podłoża, można wywołać negatywne zjawiska wewnątrz komórki, i tak:

- zwiększając ciśnienie osmotyczne w środowisku, np. przez do-

pil) luli cukru, wywołuje się zjawisko plazmolizy - jest to M* wody z komórki, czyli ze środowiska o niższym ciśnieniu Imuyni do środowiska o ciśnieniu wyższym - prowadzące do kmtnńrki;

¹ H>-iih |N/,ując ciśnienie osmotyczne, np. przez umieszczenie ko-wodzie destylowanej, powoduje się zjawisko plazmowi' (rst to gwałtowne przenikanie wody do wnętrza komórki mlu|i|ic pęcznienie komórki, połączone często z rozerwaniem ki wiórkowej.

luli |i| drobnoustroje przystosowane do życia w środowisku kfi.kim ciśnieniu osmotycznym. Są to np. drożdże osmo-» m/wijające się w miodzie lub wysokosłodzonych dżemach. Ink liii też organizmów zalicza się drobnoustroje występujące filmikach. Występują one w solankach peklujących, używanych ilu peklowania mięsa. Dzieli się je na dwie grupy: bezwzglę-!*» li ul o file - rozwijające się tylko w środowisku o dużym • ulu soli oraz względne halofile- rozwijające się również jf jpiiluwisku bez dodatku soli, ale tolerujące jednocześnie znaczne

m ow nic.

U przeciwieństwie do drobnoustrojów halofilnych (sololubnych) m frt drobnoustroje, które nie mogą rozwijać się przy dużych stęże-»ii- li nuli i które giną podczas solenia, tzw. halofoby.

» i Wpływ temperatury na drobnoustroje

lemperatura jest ważnym czynnikiem wpływającym na rozwój Imoustrojów. Dla każdego drobnoustroju można określić trzy jej

(iiidomy:

minimalna - poniżej której rozwój jest zahamowany, optymalna - w której drobnoustrój rośnie najszybciej, maksymalna - powyżej której rozwój jest także zahamowany. Poza tym wyróżnia się jeszcze tzw. temperatury skrajne (zabój-/ii), po przekroczeniu których drobnoustroje giną.

Należy przy tym zaznaczyć, że np. optymalna temperatura dla ' zrostu danego gatunku często się pokrywa z optymalną temperatu-n| innych procesów fizjologicznych, jak np. fermentacja, wytwarzanie toksyn itp.

73