CCF20090213011 (2)

Pascal, inaczej niż Anzelm, twierdził, że niemożliwe jest dowiedzenie, że Bóg istnieje - tak naprawdę utrzymywał, że ludzki rozum jest niezdolny do stwierdzenia czegokolwiek z absolutną pewnością. ; Ważnym pytaniem było dla niego, czy powinno się wierzyć w istnienie Boga, i jego odpowiedź brzmiała, że trzeba by być głupcem, aby nie wierzyć. W swoim rozumowaniu Pascal wykorzystywał rachunek prawdopodobieństwa, którego był jednym z twórców. (Miał nadzieję trafić w ten sposób do przekonania swoim arystokratycznym przyjaciołom, zagorzałym graczom).

Według Pascala twoja wiara lub niewiara w Boga sprowadza się do zakładu. Jeśli Bóg istnieje i Pismo święte mówi prawdę, wiara da ci nieskończone szczęście po śmierci. Jeśli Bóg nie istnieje, wszystko, co masz do stracenia, wierząc w niego, to skończone przyjemności skończonego życia. Nawet jeśli uważasz, że szanse na istnienie Boga są bliskie zeru - Pascal szacował je na blisko 50 procent - jedynym racjonalnym wyborem jest zagrać. (W terminach matematycznych każdy skończony procent nieskończoności jest nadal nieskończonością). Czyli rozum podpowiada, że musisz uwierzyć w Boga.

Oczywiście możesz nadal opierać się rozsądkowi, ale to tylko na skutek przyzwolenia, aby wzięły nad tobą górę namiętności. Według Pascala można je opanować, postępując tak Jakby się wierzyło w Boga, i uczestnicząc w chrześcijańskich obrzędach. Kiedy już do nich przywykniesz, odkryjesz, że porzuciwszy swoje pierwotne zwyczaje, stałeś się nawet szczęśliwszy niż przedtem i to, według Pascala, jest prawdziwą wygraną w tym zakładzie.

Argument Pascala jest całkiem zgrabny, ale mnożenie i dzielenie nieskończoności jest niepewnym interesem. Logika Pascala mogłaby uczynić podążanie za dowolną obietnicą nieskończonego szczęścia, religijnego lub innego, postępowaniem racjonalnym, jeśli byłaby niezerowa szansa na sukces. (Gdyby był, na przykład, jeden procent szansy, na znalezienie Źródła Młodości, powinieneś zaraz wszystko rzucić i ruszyć na poszukiwanie).    _x

Aby zakład Pascala miał sens, musisz założyć większość tego, co on chciał udowodnić - że jeśli Bóg istnieje, to jest On nieskończony, wszechwiedzący i wszechpotężny, i że jest rzeczywiście autorem Biblii. Ale oczywiście istnieje nieskończona liczba innych możliwości - na przykład, że Bóg istnieje, ale nie dba o zachowanie się jednostek lub (bardziej druzgocące dla argumentacji Pascala) że Bóg istnieje, ale nie jest tak naprawdę bytem nieskończonym.

W każdym razie jest znacznie trudniej działać, kierując się wiarą, której się nie ma, niż Pascal był skłonny przyznać. (Poza tym prawdopodobnie Bóg wiedziałby, czy postępujesz uczciwie, czy tylko grasz). Jeśli przyjrzeć się ludzkiej naturze, pewne przyjemności zwykle wygrywają z tymi niepewnymi, nieważne jak są one atrakcyjne. W gorączce namiętności nieskończone możliwości mogą wydawać się całkiem nieznaczące.

„Bóg umarf

Człowiek oszalały. - Czy nie słyszeliście o owym człowieku oszalałym, który w jasne przedpołudnie latarnię zaświecił, wybiegł na targ i wołał bezustannie: „Szukam Boga! Szukam Boga!” - Ponieważ zgromadziło się tam właśnie wielu z tych, którzy w Boga nie wierzyli, więc wzbudził wielki śmiech. [...] „Gdzie się Bóg podział? - Zawołał, powiem wam! Zabiliśmy go - wy i ja! Wszyscy jesteśmy jego zabójcami”. [...] „Bóg umarł! Nie żyje! Myśmy go zabili!”.

Friedrich Nietzsche, Wiedza radosna przeł. W. Berent, K. Drzewiecki, L. Staff, St. Wyrzykowski

Szekspir nie powiedział „Być albo nie być”. On to napisał, a powiedział to Hamlet. Również Friedrich Nietzsche nie powiedział „Bóg nie żyje” - to powiedział „człowiek oszalały”. I chociaż prawdą jest, że Nietzsche sam postradał zmysły w wieku lat 45, to i tak nie znika różnica pomiędzy życiem i literaturą, nawet kiedy ta ostatnia zwie się filozofią.

Co więc „człowiek oszalały” ma na myśli? Nie to, że są na święcie „niewierzący”, bo to było zawsze prawdą, i nie po prostu, że Bóg nie istnieje. Bo jeśli „Bóg nie żyje”, to kiedyś musiał być żywy. Ale jest to paradoks, bo jeśli Bóg żył kiedykolwiek, nigdy nie mógłby umrzeć, będąc wiecznym.

25