CCF20090318001 (2)

OZNAKI MOBBINGU WEWNĄTRZ KLASY

28

Oznaki mobbingu bywają bardzo różne. Bez uporządkowania według wagi przytaczam niektóre z nich:

•    Znikają zeszyty lub inne materiały.

•    Rzeczy ucznia są niszczone.

•    Ubrania giną lub są niszczone.

•    Uszkodzony zostaje rower.

•    O uczniu mówi się źle za jego plecami.

•    Rozpowszechnia się plotki na temat ucznia.

•    Następuje wykluczenie z klasy.

•    Uczeń bywa ośmieszany, np. podczas rozwiązywania zadania przy tablicy.

•    Koledzy i koleżanki czynią aluzje, szepczą za plecami ucznia.

•    Uczeń nie może brać udziału w pracy grupy, bo grupa się na to nie zgadza.

•    Zabrania się uczniowi zgłaszania się lub innych form aktywności w czasie lekcji.

•    Na dzieci solidaryzujące się z prześladowanym wywierany jest nacisk.

•    Dochodzi do działań fizycznych (kopnięcie, podstawienie nogi, uszczypnięcie, uderzenie, szarpanie, zanieczyszczenie posiłku).

•    Dochodzi do oszczerstw i zniesławień dotyczących spraw seksualnych; czynione są aluzje i prowokacje na ten temat.

•    Upokarza się ucznia rysunkami, mailami, SMS-ami lub liścikami.

•    Inne dzieci podburzane są do agresywnych zachowań wobec kolegów.

•    Żartuje się z cech osobistych: wygląd, nos, fryzura, ułomności.

•    Ktoś uważany jest powszechnie za głupiego, wyśmiewany, obrażany i upokarzany, wywierany jest na niego nacisk, grozi mu się (bez użycia broni lub nawet z bronią).

•    Dziecko jest okaleczane.

•    Dochodzi do szantażu oraz wymuszeń pieniędzy lub usług. (Lauper 2005).

Wiele z tych wymienionych cech może się w przedszkolu lub szkole powtarzać. Ale nie świadczy to jeszcze

0    mobbingu. Dopiero wtedy, gdy formy nacisku występują systematycznie przez dłuższy czas, mamy do czynienia z tym procesem. Następstwa są doskonale widoczne: mobbing wpływa destrukcyjnie na klimat w klasie, a u ofiar powoduje pogorszenie wyników w nauce. Ma też wpływ na ich kontakty społeczne z rówieśnikami, następuje obniżenie poczucia własnej wartości i pozycji społecznej. Należy wziąć także pod uwagę skutki zdrowotne, ponieważ mob bing bywa przyczyną takich symptomów, jak bóle głowy

1    brzucha, ogólne osłabienie organizmu, brak apetytu, przemęczenie itp.

Rozmowy z uczniami mogą spowodować zmiany, ale pod warunkiem, że sprawą zainteresują się nauczyciele obdarzeni zaufaniem uczniów. Często mobbing rozwija się właśnie dlatego, że nauczyciel poświęca zbyt mało uwagi temu, co się dzieje w klasie. Traci przez to autorytet. Powstająca w ten sposób „próżnia władzy” bywa szybko wykorzystywana przez uczniów', którzy rozwijają własne struktury władzy, korzystając z braku autorytetu i władzy nauczyciela. Nauczyciele, którzy nie poświęcają należytej uwagi rozwijającej się sytuacji, przyczyniają się pośrednio do powstania w klasie układu mobbingu. W jaki sposób nauczyciel może odzyskać utracony autorytet i władzę, omówiono w rozdziale 5 i 6. Opisane jest tam działanie pedagogiczne, pokazujące, jak rozwiązywać problemy mobbingu, żeby pomóc uwikłanym w^ tę sytuację uczniom.

29