CCF20090617012

aćsfc. s ę skorygować jego wadę wzroku. Nie zaprzestał e~ss ...< anywania sztuczek, coraz silniej pragnąc zwrócić ra sasbie -wagę. Jego idolem został Evel Knievel. kaskader ■-.tc- j ący niezwykle niebezpieczne skoki na motocyklu. Dedarzony nie tylko wielką zręcznością i odwagą, ale też niezwykłymi zdolnościami do promowania własnej osoby zv. ązku z czym porównywano go z Phineasem Taylo-rem Bamumem). Rosę również zaczął wykonywać skoki na motorze, był jednak zmuszony zaprzestać, gdy w wyniku wypadku doznał poważnego uszczerbku na zdrowiu. Za każdym razem, gdy wspominał później to wydarzenie, przedstawiał inną wersję - najczęściej mówił, że przeskakiwał dwadzieścia siedem krów, choć zdarzało mu się też mówić o siedemnastu, czasem miejsce krów zajmują też muły. Jeszcze gorzej jest z ulokowaniem tego zdarzenia w czasoprzestrzeni. Rosę w wywiadach lubi zaskakiwać rozmówców, zawsze ubarwia swoją biografię. W efekcie niemożliwe jest dokładne odtworzenie jego losów sprzed 1991 roku. Wiadomo, że przez pewien czas zajmował się zwalczaniem insektów. Później pracował jako sprzedawca samochodów, był też działaczem politycznym związanym z demokratami (ukończył nauki polityczne). Doświadczenia te z pewnością pomogły mu rozwinąć umiejętność manipulowania ludźmi, co potem z powodzeniem wykorzystywał podczas występów.

W żadnym z normalnych zawodów Rosę nie mógł się jednak czuć spełniony. Dorabiał więc jako komik, ubarwiając swoje występy sztuczkami (na przykład znienacka wyciągał pułapkę na myszy i przytrzaskiwał nią sobie język). Punktem zwrotnym w jego życiu było poznanie Bebe As-chard, francuskiej studentki pochodzącej z rodziny związanej z dwoma dużymi europejskimi cyrkami. Opowiedziała mu o ulicznych artystach z Francji i Hiszpanii, wykonujących sztuczki, które ostatni raz można było zobaczyć w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XX wieku. Rosę ożenił się z Aschard, a następnie udał się z nią do Europy. Tam zetknął się ze światem znanym mu tylko ze starych fotografii. Od ulicznych artystów nauczył się takich sztuczek, jak uwalnianie się z kaftana bezpieczeństwa czy leżenie na łożu fakira. Kiedy wracał do Stanów Zjednoczonych, wiedział już, co chce robić w życiu. Celem, który przed sobą postawił, było przywrócenie tradycji freak shows. Nie zdecydowałby się na to jednak, gdyby nie odkrył, że prowadzenie cyrku może być bardzo dochodowym zajęciem. Wystartowanie na pozbawionym konkurencji amerykańskim rynku mogło zakończyć się wielkim sukcesem. Albo klęską.

Początkowo Rosę występował na plaży w Los Angeles. Venice Beach to miejsce, gdzie roi się od ulicznych artystów i wszelkiej maści odmieńców. Łatwo znaleźć tam widzów, trudno natomiast przyciągnąć ich uwagę na dłużej niż chwilę. Rosę, nie mogąc wybić się spośród licznych konkurentów, przeniósł się do Seattle. Był rok 1990. Nie mógł wiedzieć, że już niebawem właśnie w tym miejscu nastąpi eksplozja popularności muzyki grunge. Początkowo nie był w stanie przekonać nikogo, by dano mu szansę występu. Wszyscy uważali, że to, co przedstawia, jest zbyt dziwaczne. Ostatecznie udało mu się przekonać właścicieli nędznie prosperującej restauracji Ali Baba. że jego spektakl może przyciągnąć gości. Zaczął występować dwa razy w tygodniu.

Abecadło Rubberboya; fot. Julian Axolotl

Sam wykonywał A^szysnue sztuczk Beze Aschard <zóra zrr.r—a już wtedy pseudonim Królowa pełr.Ha jećyrte rolę ss.rsrzt.. Rosę występował w roli .human blodcheada* (wbijał sor e r-- zrzre do nosa. a następnie wyjmował je obcęgami - trik spopularyzc ~ ny w latach trzydziestych przez Melvina Burkhardta). połykał żyiecc i kładł się twarzą na potłuczonym szkle, pozwalając wybranym Ludziom z widowni stanąć mu na głowie. Przedstawienia cieszyły się coraz większą popularnością. Rosę nie zadowalał się jednak skromnymi sukcesami i postanowił zgromadzić wokół siebie grupę uzdolnionych odmieńców. Chętnych było wielu, spośród nich wybrał czterech: Zadziwiającego Pana Lifto. wieszającego sobie ciężary na nosie, języku, uszach, sutkach i penisie; Zamorę Króla Tortur, połykającego ogień, przekłuwającego sobie ciało i dającego razić się prądem: Matta „The Tubę” Crowleya, który za pomocą kilkumetrowej rury wpompowuje i wypompowuje z żołądka ekstremalne mieszanki płynów, a ponadto przeciąga sobie prezerwatywę z ust do nosa i na odwrót; oraz Sługa, połykacza mieczy, ślimaków, karaluchów i dżdżownic, który z czasem przeobraził się w wytatuowanego na całym ciele Enigmę (Rosę zapowiadając go mówił, że w jego postaci zatarła się granica między człowiekiem a potworem).

O Rosie i jego trupie stawało się głośno w całym Seattle. Zaczęto zapraszać go do programów telewizyjnych. W jednym z nich. w 1992 roku. wystąpił razem z Perrym Farrellem. liderem rockowej grupy Janes Addiction. Organizował on właśnie drugą edycję muzycznego festiwalu Lollapalooza, na którym miało wystąpić wiele spośród najważniejszych zespołów rockowych początku lat dziewięćdziesiątych. Farrell uznał, że freak show jest akurat tym. czego potrzeba imprezie, której nazwa znaczy „coś niezwykłego". Rosę nie miał wątpliwości, że właśnie stanął przed wielką szansą. I nie zmarnował jej. Fani zespołów występujących na Lollapaloozie byli wymarzoną grupą odbiorców dla nowoczesnego freak show - wykazywali zamiłowanie do tego, co ekstremalne. szokujące, a nawet obleśne, a ponadto ze względu na młody wiek nie mieli możliwości wcześniej zetknąć się z czymś podobnym. Cyrk Rosea wydawał im się więc czymś rewolucyjnym. Opiniotwórczy magazyn muzyczny „Rolling Stone” pisał, że show Rosea „absolutnie trzeba zobaczyć”, pojawiały się też w prasie opinie, że występy odmieńców były największą atrakcją festiwalu. W 1993 roku cyrk ruszył na wielkie tournee, tym razem już jako samodzielna atrakcja. Jeden z występów z tej trasy został zarejestrowany i ukazał się na kasecie wideo. Prasa nadal zachwycała się oryginalnym przedsięwzięciem. Rosę został okrzyknięty ikoną popkultury. Szybko dorobił się wielkiej grupy wiernych fanów, wśród których było wiele gwiazd muzyki - między innymi Iggy Pop, David Bowie, Alice Cooper. Wielbicielem cyrku był też William S. Burroughs. W 1994 roku trupa Rosea otwierała koncerty Ninę Inch Nails i wówczas jeszcze nieznanego Mariiyna Mansona, który później wykorzystał wszystko, czego się wtedy nauczył, przeobrażając swoje koncerty w widowiska oparte na szoku i obrzydliwości. O cyrku Jima Rosea znowu zrobiło się bardzo głośno w roku 1995. Wtedy to Rosę wraz z Enigmą wystąpili w cieszącym się olbrzymią popularnością serialu Z archiwum X. Przesiąknięty czarnym humorem odcinek zatytułowany Humbug opowiadał o serii tajemniczych morderstw popełnionych w miasteczku zamieszkałym przez cyrkowców. Rosę stworzył ironiczny autoportret - grany przez niego Dr Blockhead to po części artysta, po części hochsztapler, charyzmatyczny i wygadany.

Pierwszy spektakl, grany w latach 1992-93 miał być odkryciem na nowo dawnych freak shows. W późniejszych przedstawieniach Rosę kładł zawsze nacisk na inną tematykę, choć najsłynniejsze numery powracały. Poza trikami wykonywanymi przez lidera, stałym

46