CCF20091012084

Powiązania biojurysprudencji 91

inne naturalne procesy - pleśnienia, gnicia, kwaszenia, modyfikacji upraw roślin i hodowli zwierząt bez zmian w zasobach genetycznych zwierząt. Od końca XIX wieku, dzięki odkryciom biologii molekularnej - genetyki i mikrobiologii - samoistne i naturalne dotychczas w przyrodzie procesy biotechnologiczne zaczęto wykorzystywać na skalę przemysłową przy pomocy sztucznych środków technicznych. Najnowszy okres nadzwyczaj szybkiego i zadziwiającego zaskakującymi odkryciami biotechnologii rozpoczął się od poznania w 1953 roku struktury DNA, umożliwiającej rozwój inżynierii genetycznej wraz z jej tyleż głośnymi, co kontrowersyjnymi technikami klonowania ssaków.

Biotechnologia tradycyjna, stosując naturalne enzymy albo organizmy niezawierające obcego materiału genetycznego, obejmuje swoim przedmiotem zwierzęta, rośliny i żywność. Natomiast biotechnologia nowoczesna wykorzystuje do swoich celów organizmy, enzymy i białka zmodyfikowane genetycznie. Stowarzyszenie 24 europejskich biotechnologicznych organizacji narodowych, zwane EuropaBio, proponuje podział biotechnologii na: białą (wykorzystującą systemy biologiczne w produkcji przemysłowej i ochronie środowiska); czerwoną (wykorzystywaną w ochronie zdrowia przy produkcji nowych leków, diagnostyce genetycznej, genoterapii i kseno-transplantologii; zieloną (wykorzystującą w rolnictwie metody inżynierii genetycznej dla doskonalenia produkcji roślinnej i zwierzęcej).²³ Wszystkie rodzaje biotechnologii w zastosowaniach praktycznych łączą w sobie elementy należące do wielu nauk, szczególnie - biochemii, biologii, genetyki, immunologii, mikrobiologii, medycyny, ekonomii, prawa i socjologii. Służą ochronie zdrowia i środowiska, modyfikowaniu zwierząt, roślin i drobnoustrojów oraz produkcji żywności.

Rozwojowi biotechnologii towarzyszy pytanie: „Czy nowoczesna biotechnologia to szansa poprawy naszego świata, czy też puszka Pandory?".²⁴ Odpowiedzi na to trudne pytanie, przydatnej zarówno biotechnologii, jak i biojurysprudencji, poszukuje przede wszystkim bioetyka, uwzględniając przy tym znane skale ocen etycznych. Wyrażając to najogólniej, biotechnologia tradycyjna cieszy się pełną aprobatą etyczną, ponieważ nie powodując żadnych zagrożeń dla życia, wspomaga jego trwanie i poprawę jakości. Wiele zaś rozbieżnych ocen etycznych dotyczy biotechnologii nowoczesnej, ingerującej środkami sztucznymi w naturalny świat drobnoustrojów, roślin i zwierząt dla celów produkcji spożywczej, opartej na genetyczne zmodyfi-

²³    Por. hasło Biotechnologia na stronach Internetu.

²⁴    Jest to konkluzja wnikliwego i jasnego opracowania skomplikowanej problematyki autorstwa T. Twardowskiego i A. Michalskiej (Dylematy współczesnej biotechnologii z perspektywy biotechnologa i prawnika, Toruń 2000, s. 273).