CCF20091012090

Powiązania biojurysprudencji 97

cie, wyodrębniła się medycyna pastoralna jako dział wiedzy z zakresu całej medycyny, niezbędnej duchownym w ich pracy duszpasterskiej.³³

Cele biomedycyny i biojurysprudencji wyrażane są celami całej medycyny. W ujęciu normatywnym określa je zwięźle obowiązująca Deklaracja genewska. We wszystkich jednak sformułowaniach celów medycyny powtarzane są cztery jej cele:

1) zapobieganie chorobom i obrażeniom, jak również promowanie i zachowanie zdrowia; 2) niesienie ulgi w bólu i cierpieniu spowodowanych przez chorobę; 3) roztaczanie opieki i troski nad chorym, jak również okazywanie troski tym, którzy nie mogą być wyleczeni; 4) zapobieganie przedwczesnej śmierci i akceptacja naturalnego procesu umierania [...]. Pod pojęciem dobra pacjenta rozumie się następujące cztery kwestie szczegółowe: 1. dobro medyczne, określone wskazaniami medycznymi; 2. dobro przeżywane przez pacjenta w świetle jego planów życiowych i oceny własnej sytuacji; 3. dobro pacjenta jako osoby, uwzględniające jego nieusuwalną wartość, jaką jest godność osobowa; 4) dobro duchowe pacjenta, związane z wyznawaną religią czy światopoglądem.³⁴

Wątpliwości etyczne mogą przenikać całą medycynę, nadając jej zabarwienie biomedyczne, ponieważ przedmiot medycyny skupia się wokół ochrony i poprawy jakości życia, traktowanego w biojurysprudencji jako wielka prewartość i równocześnie główna prenorma. Wspomniane cele ogólne i bardziej szczegółowe medycyny dzielone są na wewnętrzne - wyznaczane potrzebami pacjentów, i zewnętrzne - wyrażające interesy personelu medycznego, co wywołuje jednak różnorakie wątpliwości. Także wspominane już sposoby poszerzania i pogłębiania wiedzy medycznej, zwłaszcza przez ryzykowne eksperymentowania, stwarzają pytanie, czy zachowywana jest przy tym troska o poszanowanie życia jako prewartości. Biotechnologia, która swoimi nadzwyczajnymi osiągnięciami warunkowała powstanie i rozwój biomedycyny, pomnożyła dylematy etyczne współtworzące przedmiot biojurysprudencji. Dotyczą one problematyki antyprokreacji, sztucznej pro-kreacji, inżynierii genetycznej, przeszczepów narządów, psychofarmakologia dopuszczalności eutanazji, definiowania śmierci, a także relacji lekarzy z pacjentami wielce zróżnicowanymi możliwościami dostępu nawet do podstawowych usług medycznych, tym bardziej do tzw. medycyny luksusowej.

Rozwój biotechnologii przydatnej biomedycynie domaga się wyraźnego wskazywania granic prawnej ochrony życia i legalnych kierunków podnoszenia jego jakości. Wskazówek tego rodzaju należy poszukiwać w etyce, prawie, teologii, filozofii. Biojurysprudencja opowiada się za pełną swobodą badań życia, ale dostrzega konieczność normatywnych ograniczeń bioprawem zastosowań ich wyników. Ograniczenia owe ukazuje aksjologia biojurysprudencji, uzasadniająca ochronę i poprawę jakości życia jako

³³    Zwięzłe omówienie tych rodzajów medycyny zawiera Encyklopedia bioetyki, s. 275 i n.

³⁴    Tamże, s. 278.