CCF20091012078

Powiązania biojurysprudencji 85

bardziej moralnie niegodziwe środki. Niegodziwe moralnie środki mogą bowiem unicestwiać życie, jako równocześnie najwyższą wartość bioetyki oraz prewartość i prenormę biojurysprudencji. Zarówno bioetyka, jak i bio-jurysprudencja stoją zgodnie na gruncie stanowiska moralistycznego, oceniającego politykę ze względu na jej stosunek do ochrony życia i podnoszenia poziomu jego jakości. Przyświeca im myśl sformułowana przez Kanta, że prawdziwa polityka nie może uczynić kroku, nie złożywszy wcześniej hołdu moralności.¹⁵ Dodajmy, że polityka jest w stanie to czynić jedynie w państwach liberalnych i demokratycznych, uwzględniających oceny moralne.

Starsza bioetyka i młodsza biojurysprudencja wciąż jeszcze znajdują się dopiero na pierwszych etapach rozwoju, toteż muszą dookreślać elementy swoich przedmiotów, zwłaszcza epistemologiczne i metodologiczne. Bioetyka ma duże ambicje, pretendując do rangi samodzielnej dyscypliny naukowej, natomiast biojurysprudencja ogranicza swoje cele do opracowania najnowszego i najbardziej dostosowanego do potrzeb XXI wieku nurtu jurysprudencji, uwzględniającego myśl prawną (szczególnie teorię i filozofię prawa) i praktykę prawniczą. Bioetyka koncentruje się przede wszystkim wokół ocen i wyborów wartości życia przydatnych biojurysprudencji, która zmierza głównie do nadawania temu formy norm prawnych - bioprawa. Zarówno jednak bioetyka, jak i biojurysprudencja mają ambicje uniwersalne w sensie podmiotowym, przedmiotowym, terytorialnym i temporalnym.

Bioetyka a bioprawo

Rozważanie wzajemnych relacji bioetyki i prawa musi być poprzedzone przypomnieniem, że bioetyka rozwija się w różnych nurtach, a prawo ma wiele odmiennych znaczeń. Uwzględniając tutaj tylko ogólny sens bioetyki, należy jednak odnosić go do odmiennych znaczeń prawa, wyraźnie widocznych w głównych kulturach prawnych świata. Bioetyka powstała i rozwinęła się w Stanach Zjednoczonych Ameryki, skąd oddziałuje na inne kultury prawne, chociaż i sama ulega ich oddziaływaniu.¹⁶ Dlatego też najpierw należy rozpatrywać relacje bioetyki z prawem na północnoamerykańskim gruncie kulturowym, czyli przede wszystkim mieć na uwadze dominującą tam kulturę common law. Jak ujął to jeden z badaczy amerykańskich, jeżeli bioetykę porównuje się do pociągu naładowanego osiągnięciami biologii, techniki

¹⁵    I. Kant, O wiecznym pokoju, Wrocław 1992.

¹⁶    Znane są wyniki badań dotyczących zasięgu oddziaływania bioetyki w świecie. Ogłosili je P. Borry, P. Schotomans, K. Dierickx, How International is Bioethics? A Quantitative Retrospectme Study, „Belgian Medical Center Medical Ethics" 2006, Vol. 7. Wynika z nich potwierdzenie zdecydowanego przodownictwa amerykańskich ośrodków naukowych w badaniach i nauczaniu bioetyki.