CCF20091108006

STRES ZAWODOWY A ZDROWIE PRACOWNIKÓW 173

nych skutków. To zastosowanie terminu _stres” jest bliskie oryginalnemu znaczeniu tego słowa. Jeśli chodzi o stres zawodowy, to stresujące bodźce można przyporządkować do czterech głównych kategorii. Są to treść pracy, warunki pracy, warunki zatrudnienia i relacje społeczne w pracy. W tabeli 7.1 przedstawiono najważniejsze stresory należące do każdej z tych kategorii.

Wielkość stresu określa się w kategoriach stopnia, w jakim jednostka ulega oddziaływaniu szkodliwego bodźca. Na przykład, im szybsze jest tempo pracy, ąm wyższy jest poziom stresu. Zakłada rię zatem, że istnieje związek liniowy między stresującym bodźcem a jego (negatywnymi) skutkami. Większość badań prowadzonych przez zwolenników tego ujęcia koncentrowała się dotąd na treści pracy i dotyczyła stresującego oddziaływania określonych właściwości pracy (np. Karasek, 1979; Payne, 1979; Karasek, Theorell, 1990).

STRES JAKO REAKCJI: NAPIĘCIE ZWIĄZANI Z PRACĄ

W psychofizjologii i psychologii pracy stres definiuje się jako psychologiczną i/lub fizjologiczną reakcję organizmu na

TABELA 7.1

Kategorie stresorów związanych z pracą zawodową

Kategoria	Stresor
Treść pracy	przeciążenie/niedociążenie pracą złożona praca monotonna praca zbyt duża odpowiedzialność niebezpieczna praca sprzeczne/niejednoznaczne wymagania
Warunki pracy	toksyczne substancje złe warunki (hałas, wibracje, oświetlenie, promieniowanie, temperatura) pozycja, w której wykonuje się pracę praca wymagająca dużego wysiłku fizycznego zagrażające sytuacje brak higieny brak środków ochronnych
Warunki zatrudnienia	praca zmianowa niska piaca niewielkie szanse na rozwój kariery brak stałej umowy o pracę niepewność zatrudnienia
Relacje społeczne w pracy	złe przywództwo małe wsparcie społeczne niewielki udział w podejmowaniu decyzji ograniczenie swobód dyskryminacja