CCF20091122000

Rozdział I

Środowisko a zachowanie

1 Przełom dziewiętnastego i dwudziestego wieku był okresem szczególnie szczęśliwym dla nauki. W tym właśnie czasie powstało wiele rewolucyjnych idei dotyczących świata fizycznego; odkrycia dokonane przez takich uczonych, jak Planck czy Einstein, radykalnie zmieniły paradygmat współczesnej fizyki. Ale w okresie tym znacznie zmodyfikowano również wyobrażenia o człowieku. Prace tak wybitnych uczonych jak Freud i Pawłów stały się podstawą do zarysowania nowych portretów psychologicznych.

W tym czasie powstała behawiorystyczna koncepcja człowieka, zwana w skrócie behawioryzmem. Dzięki odkrywczym eksperymentom takich uczonych, jak Thorndike, Tolman i Skinner koncepcja ta rozwinęła się i stała się bardziej dojrzała i klarowna'. Badacze ci sformułowali wiele praw rządzących ludziom zachowaniem.

Koncepcja behawiorystyczna nigdy nie spotykała się z powszechnym uznaniem. Zawsze wywoływała kontrowersje. Entuzjaści jej twierdzą, że współczesny behawioryzm jest ostatnią szansą naukowego poznania człowieka, iż dzięki niemu można odrzucić mity o procesach psychicznych

¹ Historia rozwoju behawioryzmu od chwili powstania aż do czasów współczesnych została przedstawiona w książce T. Tomaszewskiego, Wstęp do psychologii, Warszawa 1963. W niniejszym szkicu całkowicie pomijam zagadnienia historyczne.

21