CCF20091201004 (3)

usługi, między kupującymi i sprzedającymi²⁵. Jest on często zaliczany do kategorii zakupów²⁶, lecz nasze zainteresowania wykraczają poza. nią i obejmują nie tylko relacje między konsumentem i sklepami oraz centrami handlowymi, ale także parkami tematycznymi, kasynami .gry, statkami wycieczkowymi i innymi miejscami, jak stadiony sportowe, uniwersytety, szpitale i muzea²⁷, które nieoczekiwanie zaczynają przypominać bardziej oczywiste nowe środki konsumpcji. W większości wypadków dochodzi do wymiany^2B: ludzie nabywają i otrzymują towary i usługi. Ten proces może się odbywać natychmiast bądź w długim czasie i może się składać z wielu etapów

-    uświadomienia sobie potrzeby, pobudzenia pragnienia przez reklamę, studiowania dostępnej literatury (na przykład „Consurner Report”), porównywania dostępnych możliwości i wreszcie ewentualnego zakupu. Naturalnie proces ów na tym się nie kończy; nierzadko ludzie zabierają towar do domu, stwierdzają, że nie spełnia ich ■wymagań, zwracają i być może zaczynają wszystko od początku.

Wiele spośród nowych miejsc konsumpcji wywołuje duże zaciekawienie indywidualnie, lecz mało się o nich mówi jako o eaiogci. Zdecydowałem się je przeanalizować nie tylko ze względu na ich rosnące znaczenie i towarzyszące im coraz większe zainteresowanie, lecz także dlatego, że to przede wszystkim one przyczyniają się do wielkiego wzrostu konsumpcji i głębokich przemian jej charakteru. Zwłaszcza Amerykanie robią to inaczej i na większą skalę przynajmniej po części z powodu nowych środków konsumpcji. Ponadto waga tych miejsc wynika nie tylko z ich roli w procesie konsumpcji. Wiele z miejsc, jakimi się zajmujemy w tej książce

-    na przykład McDonakTs, Wal-Mart, Disney - należy do najsilniej przemawiających popularnych symboli w Ameryce i m świeeie. Moja sieć chwyta więcej niż sam Disney - dyskontowe centra handlowe, supersklepy, sklepy-hurtownie, kasyna w Las Vegas (które są coraz bardziej disnejowskie) itd.

Dlaczego czytelnicy tej książki, będący w większości konsumentami, mieliby się przejmować nowymi środkami konsumpcji? Otóż oprócz tego, że w sferze konsumpcji zachodzą wzbudzające zainteresowanie istotne, czasem gwałtowne zmiany, nowe środki konsumpcji uczestniczą w różnorodnych przedsięwzięciach, które mają sprawić, byśmy na nią przeznaczali więcej czasu i pieniędzy. Trzeba przyznać, że większość z nas chętnie wydaje pieniądze w tych miejscach. Inni mogą być zdania, że na konsumpcję w nich przeznaczają zbyt dużo czasu i pieniędzy²⁹. Tak czy owak, warto rozumieć, w jaki sposób nas kuszą kierujący nowymi środkami konsumpcji.

/

Świątynie konsumpcji

Nowe środki konsumpcji można uważać za „świątynie konsumpcji” w tym sensie, że dla wielu osób mają one magiczny, niekiedy wręcz religijny charakter³⁰. Aby przyciągać coraz to więcej konsumentów, muszą one oferować - albo przynajmniej sprawiać wrażenie, że oferują - coraz bardziej magiczne, fantastyczne, urzekające miejsca konsumpcji. Czasem ową magiczność tworzy się celowo, kiedy indziej jest ona wynikiem szeregu wydarzeń w dużej mierze nieprzewidzianych. Pewien robotnik uczestniczący w otwieraniu McDonalda w Moskwie mówił o nim „jakby to byia katedra w Chartres (...), miejsce, gdzie się doznaje «niebiańskiej radości»”³¹. Zwiedzanie Disney Worldu ktoś opisai jako „hadż klasy średniej, obowiązkowe odwiedziny